Xuất khẩu giày dép sang hầu hết các thị trường có Hiệp định thương mại tự do (FTA) với Việt Nam tăng trưởng tốt đã kéo xuất khẩu của ngành 7 tháng lên con số đạt trên 14 tỷ USD.
Bà Phan Thị Thanh Xuân - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Da giày - Túi xách Việt Nam - cho biết: 7 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu của ngành da giày tăng trưởng khá với 13%, đạt trên 14 tỷ USD. Mức tăng trưởng này khá đều ở các thị trường trọng điểm như Bắc Mỹ 24%; EU 17,5%...
Ngành da giày vẫn gặp khó khăn trong sản xuất nguyên phụ liệu |
Đáng nói, xuất khẩu giày dép của Việt Nam sang các thị trường có FTA tiếp tục có sự phục hồi tích cực. Trong đó, xuất khẩu sang khối thị trường thành viên FTA Việt Nam - EU tăng 18,2%, Hiệp định Đối tác toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương tăng 10,5% và thị trường Anh thông qua FTA Việt Nam – Vương quốc Anh tăng 10,9% so với cùng kỳ năm trước.
Đánh giá về triển vọng thị trường da giày nửa cuối năm, bà Phan Thị Thanh Xuân cho rằng, bên cạnh cơ hội sẽ có rất nhiều thách thức. Tác động của tình hình quốc tế, nhất là các thị trường xuất khẩu trọng điểm của da giày Việt Nam như EU, Mỹ đang có sự sụt giảm tiêu dùng chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến sức mua.
Trên thị trường xuất khẩu, các sản phẩm của Việt Nam được đánh giá ở mức trung bình cả về chất lượng và giá cả. Để cạnh tranh, ngành cần sản xuất các mặt hàng có giá trị cao hơn. Muốn vậy, cần nhập khẩu được nguyên liệu có giá trị cao từ các nước.
Ở khía cạnh này, ngành da giày Việt Nam dù đã đẩy mạnh được xuất khẩu sang thị trường các nước có FTA nhưng chưa tận dụng tốt cơ hội nhập khẩu. Đặc biệt với EU, thị trường này có nguồn nguyên phụ liệu tốt, giá trị cao phù hợp để có thể sản xuất sản phẩm ở phân khúc cao hơn. Việt Nam cũng chưa tận dụng tốt cơ hội để có thể nhập khẩu công nghệ, thiết bị mới trong bối cảnh hướng đến sản xuất bền vững, sử dụng công nghệ xanh và sạch.
Dưới sức ép của quy tắc xuất xứ quy định trong các FTA tỷ lệ nội địa hóa của ngành da giày đã cải thiện đáng kể, hiện đạt mức 55%, riêng đối với mặt hàng giày thể thao đã đạt 70-80%. Ngành cũng đặt mục tiêu trong thời gian tới nâng dần tỷ lệ nội địa hóa chung toàn ngành lên 70-80%. Dù vậy, bà Phan Thị Thanh Xuân cũng phải công nhận, ngành vẫn gặp khó khăn về đầu tư, sản xuất nguyên phụ liệu, như mặt hàng da thuộc hàng năm phải nhập hàng tỷ USD do mặt hàng này bị các quy định ngặt nghèo liên quan đến môi trường. Đây cũng chính là hạn chế để ngành da giày tăng tỷ lệ nội địa hoá trong thời gian tới.
Trong kiến nghị gửi lên các cơ quan quản lý, đại diện Hiệp hội Da giày- Túi xách Việt Nam mong muốn: Chiến lược phát triển ngành dệt may, da giày sẽ sớm được phê duyệt, qua đó có hướng dẫn cụ thể cho các doanh nghiệp trong ngành xây dựng kế hoạch phát triển sản xuất, kinh doanh phù hợp trong giai đoạn tới đây. Doanh nghiệp trong nước cần tập trung phát triển nguyên phụ liệu hướng tới phát triển bền vững.
Để tránh đứt gãy nguồn cung nguyên liệu như đã xảy ra, doanh nghiệp sản xuất không nên tập trung nhập khẩu vào một số thị trường mà cần đa dạng hóa. Đồng thời, cần có chiến lược phát triển nguồn nhân lực.
“Ngành da giày mới chỉ sản xuất được các dòng sản phẩm có chất lượng ở mức trung bình của thế giới. Nếu muốn có giá trị gia tăng cao, cần phải tiến tới sản xuất được sản phẩm chất lượng cao hơn. Muốn vậy, chất lượng nguồn nhân lực, kỹ năng, tay nghề của đội ngũ lao động phải được nâng lên, không thể chỉ sử dụng lao động phổ thông” - bà Phan Thị Thanh Xuân nói.
7 tháng đầu năm, xuất khẩu giày dép sang các thị trường có FTA với Việt Nam đều đạt mức tăng trưởng tốt, trong đó thị trường Bắc Mỹ tăng trưởng 24%; thị trường EU tăng 17,5% so với cùng kỳ năm trước.
Tại Hội nghị giao ban xúc tiến thương mại với các thị trường ngoài do Bộ Công Thương tổ chức ngày 29/7, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Da giầy và Túi xách Việt Nam (Lefaso) Phan Thị Thanh Xuân cho biết, kết quả kinh doanh của ngành da giày trong 6 tháng qua được đánh giá là khá tốt. Đơn hàng đối với ngành da giày khá ổn định và kim ngạch xuất khẩu đạt gần 14 tỷ USD, tăng trưởng 14% so với cùng kỳ.
Tuy nhiên, ngành cũng gặp phải khó khăn rất lớn đó là nguồn cung nguyên phụ liệu bị hạn chế và gián đoạn, bởi chủ yếu được nhập khẩu từ Trung Quốc và một số quốc gia khác. Thiếu nguồn lao động cũng làm hạn chế kết quả sản xuất kinh doanh của ngành da giày trong 6 tháng qua.
Với mục tiêu kế hoạch xuất khẩu năm 2022 đạt từ 23 - 25 tỷ USD, nhưng từ nay đến cuối năm ngành da giày nhận định tiếp tục gặp nhiều khó khăn. Theo bà Xuân, hiện nay tổng lượng tồn kho đối với mặt thời trang nói chung và mặt hàng giày dép nói riêng còn rất lớn.
Kết quả khảo sát từ doanh nghiệp và nhãn hàng, nhận định chung từ nay cho đến quý I/2023, nhiều khả năng các đơn hàng chững lại. Song song với đó, các mặt hàng da giày xuất khẩu của Việt Nam hiện có mức giá trung bình vào khoảng 16 USD, được đánh giá trung bình về chất lượng cũng như giá cả trên thị trường thế giới.
Bà Xuân chỉ ra, muốn tăng sức cạnh tranh cho sản phẩm trong thời gian tới, ngành da giày xác định cần phải nâng cao năng lực sản xuất, nâng chất lượng để các mặt hàng xuất khẩu đạt giá trị cao hơn. Muốn sản xuất và xuất khẩu được những mặt hàng có giá trị cao hơn, ngành da giày cần nguồn nhập khẩu nguyên liệu có giá trị cao.
“Với việc tận dụng tốt thế mạnh từ các Hiệp định FTA trong xuất khẩu, ngành da giày cũng mong muốn được tạo điều kiện để tận dụng những cơ hội trong nhập khẩu nguyên phụ liệu từ quốc gia tham gia Hiệp định. Đặc biệt như thị trường EU có những nguồn nguyên phụ liệu giá trị cao để sản xuất các mặt hàng giày dép ở mức độ cao hơn, cũng như có thể nhập khẩu được những công nghệ thiết bị mới” - bà Xuân đề xuất.
Từ thực tế và những khó khăn thách thức đặt ra, bà Xuân kiến nghị với hệ thống thương vụ nước ngoài tiếp tục hỗ trợ cho các doanh nghiệp trong ngành da giày về thông tin thị trường. Bởi các thương vụ là kênh tiếp cận thông tin thị trường rất hiệu quả nhanh chóng và cụ thể.
Theo bà Xuân, sắp tới phía Đức sẽ ra đạo luật về thẩm định nghĩa vụ doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng, dự kiến áp dụng từ ngày 1/1/2023. Với đạo luật này sẽ tác động rất lớn đến chuỗi sản xuất của ngành da giày khi xuất khẩu vào thị trường EU.
Bên cạnh đó, EU cũng sắp ra đạo luật áp dụng đánh thuế carbon đối với các mặt hàng xuất khẩu vào thị trường EU. Song đến nay, Lefaso chưa biết cụ thể kế hoạch triển khai như thế nào và các doanh nghiệp sẽ phải đáp ứng những thủ tục gì, nên rất mong muốn được cập nhật thông tin để chuẩn bị cho kế hoạch trong kỳ tới sản xuất sắp tới.
Nhận thấy trong hoạt động sản xuất và thương mại, việc kết nối thông tin là vô cùng quan trọng, đại diện Lefaso mong muốn tiếp nhận những thông tin từ nhiều thị trường để các doanh nghiệp có thể nắm bắt và triển khai được một cách nhanh chóng, tránh trường hợp doanh nghiệp thất bại trong hoạt động xuất khẩu.
Bà Xuân cho biết, Hiệp hội Da giầy và Túi xách Việt Nam cam kết sẽ gửi các báo cáo cập nhật hàng tháng của ngành đến hệ thống thương vụ ở nước ngoài để nhận được sự hỗ trợ trong thời gian tới. Cùng với đó, Hiệp hội cũng mong muốn các thương vụ tiếp tục tăng cường hoạt động quảng bá đối với ngành da giày. Bởi các đơn hàng của ngành da giày hiện nay đang phải chịu cạnh tranh gay gắt với nhiều quốc gia trong khu vực cũng như trên thế giới.