Ai trong chúng ta cũng đều có từ vài cái đến… vài lố nốt ruồi! Các nốt ruồi có thể xuất hiện từ bé hoặc lớn lên mới có. Đa số lành tính, thậm chí một số tác giả còn gọi chúng là “hạt sắc đẹp”, tạo nét chấm phá cho khuôn mặt thêm duyên. Tuy nhiên, với một số người thì những “hạt sắc đẹp” đó lại đáng ghét, nhất là khi mọc không đúng chỗ, làm ảnh hưởng thẩm mỹ, tướng số… Khi đó nhu cầu tống khứ các nốt ruồi đi khỏi cơ thể trở nên vô cùng bức thiết!
Thông thường nốt ruồi xuất hiện với số lượng ít, phẳng hoặc hơi cộm, màu nâu sẫm hoặc đen, mọc trên vùng da bình thường hay nằm giữa các sợi lông, có khi được bao bọc bằng vùng da trắng sáng xung quanh. Mọi vị trí trên cơ thể đều có thể mọc nốt ruồi nhưng thường thấy ở các vùng phơi bày ra ánh sáng mặt trời như mặt, cổ, vai…
Da chúng ta có màu sáng hay tối là do số lượng, mật độ và sự phân bố của hắc tố bào (melanocyte). Chúng sản sinh ra sắc tố đen gọi là melanine. Điều này bị chi phối bởi yếu tố di truyền (gene), thay đổi theo từng chủng tộc.
Một số tác động bên ngoài như tia cực tím, nội tiết, dinh dưỡng, các bệnh lý trên da, tia bức xạ hoặc hóa chất có thể cũng ảnh hưởng lên màu sắc da. Khi hắc tố này tập trung nhiều vào một chỗ, sẽ tạo ra nốt ruồi.
Như vậy, về mặt y học, nốt ruồi là những khối u hắc tố, do sự loạn sản lành tính và khu trú của sắc tố melanin.
Chỉ trong một số trường hợp, “anh bạn hiền lành” ấy bị biến chất, trở nên hung dữ và tàn ác với chính chủ nhân, lúc ấy nốt ruồi mới thành ung thư hắc tố, là một loại ung thư da.
Người ta thấy 1/3 ung thư hắc tố có thể xảy ra trên các nốt ruồi có sẵn, nếu gặp các yếu tố kích thích kéo dài như cọ xát, phơi nắng…
Yếu tố di truyền cũng được ghi nhận. Mặc dù ung thư hắc tố chỉ chiếm 10% trong tổng số các ung thư da nhưng lại rất ác vì đem đến cái chết cho 75% các trường hợp mắc bệnh.
Những dấu hiệu sau cho thấy ung thư đang xảy ra trên nốt ruồi mà trước đây lành tính:
- Có sự lớn nhanh về thể tích, bề mặt nốt ruồi phát triển thêm hơn 6mm và trở nên cứng
- Hình thái nốt ruồi mất tính cân đối: bờ không đều, không bằng phẳng (nốt ruồi bình thường hình tròn hoặc bầu dục, nghĩa là đối xứng theo trục dọc hoặc ngang)
- Thay đổi màu sắc, vị trí thương tổn chỗ đen đậm, chỗ đen lợt, đặc biệt là nốt ruồi cũ bỗng dưng đen sậm hơn
- Thay đổi về cảm giác như đau, ngứa…
- Thay đổi trên bề mặt như loét, sùi, chảy máu, rỉ dịch…
- Có hạch vùng phụ cận.
Lưu ý, hai nhóm dấu hiệu cuối là những dấu hiệu muộn.
Khi có nốt ruồi, bạn đừng để nỗi ám ảnh ung thư nốt ruồi đeo bám nhưng cũng đừng quá chủ quan. Cần tránh nắng, tránh kích thích cọ xát các nốt ruồi đang có.
Để ý theo dõi các dấu hiệu bất thường và đi khám bệnh sớm nếu thấy nghi ngờ. Điều này càng quan trọng cho những ai trong gia đình từng có người bị ung thư da.
Vì sức khoẻ hay yêu cầu y khoa: khi nốt ruồi có những biểu hiện đe doạ hóa ác hoặc trở thành ung thư, việc phá bỏ phải được cân nhắc thực hiện sớm, đúng cách.
Ngoài ra để phòng bệnh, một số nốt ruồi có nguy cơ hóa ung thư cũng sẽ được xử lý sớm, đó là những nốt ruồi ở các vị trí thường xuyên bị cọ xát (như ở lưng quần, vùng râu, tóc, lòng bàn chân, gót chân…) hoặc với những người có làn da nhạy nắng (người có màu da trắng, mắt xanh, tóc bạch kim hoặc vàng, người có mắt nâu, tóc hung đỏ…), người hay phơi nắng hoặc người lớn tuổi có nốt ruồi, người có tiền căn gia đình có người bị bệnh ung thư…
Niềm tin tâm linh: một số nốt ruồi được cho là gắn liền với vận hạn kiết hung của chủ nhân, cái nào càng đen tuyền hoặc càng đỏ (nốt ruồi son) thì càng tốt; nếu mọc ở các vị trí như mí mắt dưới, khóe mắt, rãnh mũi thì bị coi là các nốt ruồi “lệ”, mang lại buồn khổ; những nốt ruồi trên vai bị quy tội gánh vác nhọc nhằn nên cũng bị khử đi…
Không như trước đây, hiện có khá nhiều cách để phá bỏ nốt ruồi. Với các nốt ruồi bình thường không có dấu hiệu hoá ác, tuỳ kích thước, các bác sĩ có thể đốt (đốt điện hoặc laser carbonic) khi diện tích bề mặt dưới 1cm2 hoặc cắt trọn và khâu lại khi nốt ruồi to hơn diện tích đó.
Thường thì biện pháp cắt trọn và khâu thẩm mỹ sẽ cho vết sẹo nhỏ và đẹp hơn. Phương pháp này cũng giúp bác sĩ lấy trọn khối nốt ruồi và kết hợp thử thịt (sinh thiết, xét nghiệm tế bào học…) để phát hiện biểu hiện ung thư, nếu có.
Với các nốt ruồi có nguy cơ ác tính hoặc đã thành ác, việc cắt bỏ càng sớm càng tốt và luôn phải kết hợp với sinh thiết. Ngoài ra, bệnh nhân cần được khám tổng quát để phát hiện các thương tổn có thể có do di căn.
Các thiết bị laser như Ruby, Q-Switched, Nd – YAG chỉ dùng cho trường hợp các nốt ruồi bằng phẳng trên da, giống như những cái bớt. Ưu điểm của các phương tiện này là ít nguy cơ sẹo nhưng khuyết điểm là phải làm nhiều lần và giá còn cao.
Lưu ý, không nên tự phá nốt ruồi bằng vôi ăn trầu, thuốc uốn tóc… Phá nốt ruồi không đúng cách sẽ là yếu tố kích thích khiến thương tổn phát triển dữ dội và trở nên độc hơn.
Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: //www.facebook.com/BenhvienHongNgoc/
Nốt ruồi là những sẩn hay mảng màu thịt- nâu, hay nốt gồm các tổ bào tế bào hắc tố hay tế bào nevus. Ý nghĩa chính (ngoài mỹ phẩm) là giống với ung thư tế bào hắc tố. Các tổn thương sắc tố được đánh giá về các biểu hiện đáng lo ngại (sự xuất hiện mới hoặc thay đổi, đường viền không đều, nhiều màu sắc trong một tổn thương, chảy máu, loét, hoặc ngứa) có thể cho thấy những trường hợp không điển hình ung thư tế bào hắc tố Ung thư sắc tố .
Hầu hết mọi người đều có một vài nốt ruồi, thường xuất hiện ở thời thơ ấu hoặc thanh thiếu niên. Có nhiều loại nốt ruồi khác nhau (xem Bảng: Phân loại nốt ruồi Phân loại nốt ruồi ). Trong thời thanh niên, nhiều nốt ruồi xuất hiện, và các nốt ruồi hiện tại có thể rộng hơn hoặc tối. Các tế bào Nevus cuối cùng có thể được thay thế bằng mô chất béo hoặc sợi. Nốt ruồi thường thay đổi đặc tính, trở nên mềm mại và khó chịu, hoặc cứng, và ít sắc tố trong nhiều thập kỷ.
Bản thân nốt ruồi không có khả năng trở thành ác tính (nguy cơ suốt đời là khoảng 1 trong 3.000 đến 10.000); tuy nhiên, bệnh nhân với số lượng lớn nốt ruột lành tính (> khoảng 50) có nguy cơ phát triển khối u ác tính tăng lên. Những bệnh nhân này nên được hướng dẫn tự theo dõi các dấu hiệu cảnh báo và theo dõi da như một phần của sự chăm sóc chính (xem chẩn đoán của nốt ruồi Chẩn đoán Nốt ruồi là những sẩn hay mảng màu thịt- nâu, hay nốt gồm các tổ bào tế bào hắc tố hay tế bào nevus. Ý nghĩa chính (ngoài mỹ phẩm) là giống với ung thư tế bào hắc tố. Các tổn thương sắc tố được... đọc thêm ).
Nốt ruồi xanh là nốt ruồi lành tính, xuất hiện dưới dạng dát xám xanh hoặc sẩn mỏng. Độ sâu và mật độ của sắc tố trong da tạo nên màu xanh rõ ràng.
Hình ảnh của nốt ruồi
Junctional Nevi
Nốt ruồi tiếp giáp có với các hạt màu nâu và các mảng màu nâu ranh giới rõ.
Hình ảnh của Marie Schreiner, PA-C.
Compound Nevus
Nốt ruồi phức hợp là một sẩn màu nâu ranh giới rõ.
Hình ảnh của Marie Schreiner, PA-C.
Intradermal Nevus
Nevus trong da biểu hiện như một nốt sần nổi màu da trên da đầu.
© Springer Science + Business Media
Nevus quầng
Bức ảnh này cho thấy một nevus quầng được bao quanh bởi một vòng da mất sắc tố bên cạnh một nevus không có quầng.
DermPics/THƯ VIỆN HÌNH ẢNH KHOA HỌC
Blue Nevus
Bức ảnh này cho thấy một nốt ruồi màu xanh bao gồm các tế bào sắc tố đen (tế bào sắc tố).
DermPics/THƯ VIỆN HÌNH ẢNH KHOA HỌC
Chẩn đoán
Sinh thiết
Bởi vì nốt ruồi là rất phổ biến và ung thư tế bào hắc tố không phổ biến, loại bỏ dự phòng là không hợp lý. Tuy nhiên, xét nghiệm sinh thiết và mô học nên được xem xét nếu nốt ruồi có một số đặc điểm đáng quan tâm (gọi là ABCDEs ung thư tế bào ác tính):
A: Không đối xứng
B: Bờ - bờ không đều (không tròn/bầu dục)
C: Sự biến đổi màu sắc trong nốt ruồi, màu sắc không bình thường, hoặc màu sắc thay đổi hoặc tối hơn so với các nốt ruồi khác của bệnh nhân
D: Đường kính-> 6 mm
E: Sự tiến triển - một nốt ruồi mới trên bệnh nhân> 30 tuổi hoặc một nốt ruồi đang thay đổi
Nếu một nốt ruồi trở nên đau, ngứa hoặc chảy máu hoặc loét, sinh thiết cũng có thể được xem xét.
Mẫu sinh thiết phải đủ sâu để chẩn đoán chính xác vi thể và nên chứa toàn bộ tổn thương nếu có thể, đặc biệt nếu nghi ngờ nhiều ung thư tế bào hắc tố. Tuy nhiên, cắt bỏ rộng từ đầu không phải là thủ thuật đầu tiên, thậm chí đối với các tổn thương xuất hiện bất thường cao. Nhiều tổn thương như vậy không phải là khối ung thư tế bào hắc tố và thậm chí với ung thư tế bào hắc tố, điều trị thích hợp và khuyến cáo lấy mẫu hạch bạch huyết được xác định dựa trên các đặc điểm mô bệnh học. Sinh thiết cắt bỏ không làm tăng khả năng di căn nếu tổn thương là ác tính, và nó tránh được phẫu thuật mở rộng cho một tổn thương lành tính.
Điều trị
Đôi khi cắt bỏ
Nốt ruồi có thể được loại bỏ bằng cách cạo hoặc cắt bỏ cho các mục đích thẩm mỹ, và tất cả các nốt ruồi loại bỏ nên được kiểm tra mô học. Nếu tăng trưởng lông tóc là một mối quan tâm cho bệnh nhân, nốt ruồi nên được cắt bỏ đầy đủ chứ không phải là loại bỏ bằng cạo. Nếu không, lông tóc sẽ tái phát.
Những điểm chính
Hầu hết mọi người đều có nốt ruồi, nhưng những người có> khoảng 50 có nguy cơ tăng ung thư tế bào hắc tố.
Xem xét sinh thiết nếu nốt ruồi có đặc điểm ABCDE: Ađối xứng; không đềuBbờ; nguy cơ cao Colors (các biến thể trong hoặc giữa các nốt ruồi hoặc màu sắc khác thường); Diameter> 6 mm; Etiến triển (nốt ruồi mới sau 30 tuổi hoặc sự thay đổi của nốt ruồi hiện có).
Hãy xem xét cắt bỏ nếu một nốt ruồi là một vấn đề mỹ phẩm đáng kể.