TINH HOÀN ẨN & CÂU CHUYỆN THƯỜNG GẶP Ở TRẺ EM TRAI BS.CKI. Hồ Thanh Út TINH HOÀN ẨN LÀ GÌ? BỆNH CÓ THƯỜNG GẶP KHÔNG? Tinh
hoàn ẩn là tinh hoàn nằm ở đâu đó trên đường đi xuống bình thường từ hố thận đến bìu nhưng không ở trong bìu. Tinh hoàn ẩn là một bất thường cơ quan sinh dục thường gặp ở trẻ em, bệnh xảy ra khoảng 2 - 4% trẻ sinh đủ tháng, 21% trẻ sinh thiếu tháng. Đến 1 tuổi, chỉ còn khoảng 1%. Trường hợp tinh hoàn ẩn xảy ra 2 bên có tỷ lệ khoảng 10%. LÀM SAO ĐỂ PHÁT HIỆN BÉ TRAI BỊ TINH HOÀN ẨN? Thông thường người nhà, ba mẹ có thể tự phát hiện bé không có tinh hoàn ở bìu từ lúc sinh ra. - Khám: không có tinh hoàn ở dưới bìu, nhận thấy bìu bên tinh hoàn ẩn không phát triển. - Sờ: tinh hoàn nằm trong ống bẹn khoảng 80%, 20% sờ không có tinh hoàn nằm trong ống bẹn (tinh hoàn nằm trong ổ bụng hoặc không có tinh hoàn). - Siêu âm: phát hiện tinh hoàn ẩn trong ống bẹn, trường hợp sờ không có trong ống bẹn, siêu âm phát hiện tinh hoàn ẩn trong ổ bụng khoảng 60%, lúc này cần nội soi ổ bụng để chẩn đoán và điều trị.  KHI NÀO CẦN PHẪU THUẬT? PHẪU THUẬT VỚI PHƯƠNG PHÁP NÀO KHI ĐÃ XÁC ĐỊNH ĐƯỢC BỆNH? Như đã trình bày ở trên: trẻ sinh đủ tháng có 2 - 4% bị tinh hoàn ẩn và trẻ sinh thiếu tháng có 21% bị bệnh này. Tuy nhiên, trẻ sau khi sinh, tinh hoàn có thể tiếp tục di chuyển xuống bìu đến 1 tuổi, tỷ lệ gặp phải chỉ còn 1%. Tới thời điểm này, tinh hoàn không di chuyển xuống bìu nữa. Do vậy, bác sĩ chuyên khoa sẽ có chỉ định phẫu thuật hạ tinh hoàn xuống bìu từ sau 01 tuổi. Một lưu ý quan trọng, việc chỉ định mổ càng sớm càng tốt bởi mổ trễ thì khả năng sinh tinh của tinh hoàn càng giảm, thậm chí còn ngừng sinh tinh. Phương pháp mổ: - 80% tinh hoàn nằm trong ống bẹn được thực hiện: hạ tinh hoàn xuống bìu qua đường mổ bẹn. - 20% sờ không chạm tinh hoàn: phẫu thuật nội soi ổ bụng để chẩn đoán và điều trị hạ tinh hoàn xuống bìu. TINH HOÀN ẨN ĐỂ LẠI NHỮNG NGUY CƠ GÌ? * Ung thư (K) tinh hoàn: - Người bị tinh hoàn ẩn có nguy cơ K tinh hoàn cao gấp 10 lần so với những người có tinh hoàn nằm ở bìu (cứ khoảng 2500 người tinh hoàn ẩn có 1 người bị K tinh hoàn). - Phẫu thuật hạ tinh hoàn xuống bìu không làm giảm nguy cơ K nhưng tạo thuận lợi để khám tinh hoàn, phát hiện sớm K (nếu có) và xử trí kịp thời. * Vô sinh: Các bằng chứng mô học cho thấy tinh hoàn giảm sinh tinh sau 1 tuổi, các ống sinh tinh giảm đường kính, giảm số tế bào mầm sinh tinh… Sau 1 tuổi, người bệnh cần được mổ càng sớm càng tốt vì có khoảng 90% bệnh nhân tinh hoàn ẩn 2 bên bị vô tinh thì không thể có thai tự nhiên được.
1Tinh hoàn ẩn là gì?Trong giai đoạn đầu của thai nhi nam, tinh hoàn nằm trong ổ bụng. Sau đó, tinh hoàn di chuyển dần xuống bìu và nằm ở đó cho tới lúc trẻ được sinh ra. Tinh hoàn ẩn là tình trạng tinh hoàn dừng lại trên đường di chuyển của tinh hoàn từ bụng xuống bìu trong thời kỳ bào thai. Tinh hoàn ẩn là khuyết tật về sự phát triển thường gặp nhất ở nam giới. Tinh hoàn có thể nằm trong ổ bụng, hoặc ở vùng bẹn. 2Triệu chứng của tinh hoàn ẩnNgười bệnh có thể tự sờ nhưng không thấy tinh hoàn ở dưới bìu hoặc sờ thấy ở vùng bẹn có khối như u nổi lên. Thăm khám vùng bẹn bìu: Bìu kém phát triển, tinh hoàn ẩn càng cao thì bìu càng kém phát triển. Tinh hoàn ẩn trong ổ bụng khi khám không sờ thấy tinh hoàn. Siêu âm bụng và chụp CT scan (chụp cắt lớp vi tính) giúp xác định vị trí tinh hoàn ẩn. 3Nguyên nhân bị tinh hoàn ẩnSự di chuyển từ bụng xuống bìu của tinh hoàn chịu sự tác động của rất nhiều cơ chế. Nếu những cơ chế này bị ảnh hưởng sẽ làm tinh hoàn không xuống được tới bìu và gây tinh hoàn ẩn. 4Điều trị tinh hoàn ẩnTinh hoàn thường tự di chuyển xuống bìu trong vòng 1 tuổi mà không cần điều trị. Nếu tinh hoàn không tự xuống bìu thì cần phải phẫu thuật hạ tinh hoàn xuống bìu. Một số trường hợp có thể điều trị nội khoa bằng thuốc nội tiết. 5Cách phòng bệnh tinh hoàn ẩnHiện tại không có cách phòng trách bệnh tinh hoàn ẩn. Cần lưu ý phát hiện sớm ở trẻ sơ sinh để được theo dõi và điều trị kịp thời trước 2 tuổi. Tinh hoàn ẩn là tình trạng bẩm sinh tinh hoàn không di chuyển xuống bìu. Người bệnh không sờ thấy tinh hoàn ở trong bìu hoặc sờ thấy ở vùng bẹn có khối như u nổi lên. Hầu hết các trường hợp bệnh tự hết, nếu không, cần được điều trị bằng phẫu thuật hạ tinh hoàn. Hiện tại không có cách phòng trách bệnh tinh hoàn ẩn, cần lưu ý phát hiện sớm ở trẻ sơ sinh để được theo dõi và điều trị kịp thời. (Hình ảnh tổng hợp từ undescendedtesticles, British Association of Urological Surgeons, google,...) Hơn 4 năm trước
111 |
