Hiện nay, tình hình cháy, nổ diễn biến phức tạp; nhiều vụ gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản. Từ cơ quan, nhà xưởng, xí nghiệp đến các chung cư cao tầng hay trong chính ngôi nhà của chúng ta luôn tiềm ẩn nguy cơ về cháy, nổ.
Theo thống kê của Cục Cảnh sát PCCC và CNCH, trong thời gian từ ngày 15/12/2019 đến 14/6/2020, trên cả nước đã xảy ra 1.490 vụ cháy (trong đó có 27 vụ cháy lớn), 19 vụ nổ và 160 vụ cháy rừng làm 48 người chết, 111 người bị thương, thiệt hại ước tính 336,65 tỷ đồng và thiêu rụi 756ha rừng. Trên địa bàn tỉnh Kon Tum, 6 tháng năm 2020, xảy ra 12 vụ cháy (cháy tại các cơ quan, doanh nghiệp, công trình công cộng và khu dân cư xảy ra 02 vụ, không gây thiệt hại về người, thiệt hại về tài sản khoảng 62,7 triệu đồng; cháy rừng xảy ra 10 vụ, thiệt hại 65,4ha rừng).
Có những nguyên nhân cháy rất đơn giản, xuất phát từ những thói quen hàng ngày của chúng ta mà không ai ngờ tới. Sau đây là một số nguyên nhân cụ thể như:
1. Nguyên nhân “Tích trữ…bom”
Tuy các gia đình có tích trữ chất dễ gây cháy trong nhà như xăng, bình gas các loại, dầu hỏa… không nhiều nhưng đa số lại không có các biện pháp đảm bảo an toàn về PCCC. Ngay cả các đại lý gas, người bán xăng lẻ… cũng rất chủ quan khi cất những mồi lửa này trong nhà. Khi trong không khí luôn có sẵn các hợp chất dễ cháy, rò rỉ hoặc thoát ra từ những “quả bom” này nếu gần đó có người hút thuốc hoặc đun nấu bằng lửa có thể gây cháy, nổ tức thì. Những đám cháy ban đầu có thể rất nhỏ, tưởng như không có gì đáng ngại nhưng lại lây lan rất nhanh do môi trường xung quanh tác động.
Điển hình như vụ cháy vào khoảng 14h chiều ngày 20/08/2019, nam thanh niên chở theo cả trăm bình gas mini đựng trong 2 bao tải vào hẻm 63 đường D9 (phường Tây Thạnh, quận Tân Phú) để giao thì bị ngã xe máy. Nhiều bình gas xáo trộn văng ra, bị xì và nhanh chóng bắt lửa từ tiệm bánh cam đang chiên nấu gần đó. Trong lúc này, nhiều người mải mê buôn bán ở khu vực chợ tự phát không hay biết nguy hiểm. Chỉ vài giây, khói lửa bùng lên, cả trăm bình gas nhanh chóng bắt lửa. “Người chở ga vừa ngã xuống thì cả trăm bình gas phát nổ liên tiếp.
Hiện trường vụ nổ bình gas mini (ảnh: vovgiaothong.vn)
2. Nguyên nhân từ điện thoại di động và thiết bị sạc
Điện thoại di động là vật dụng phổ biến ngày nay, tuy nhiên việc người dùng ít quan tâm đến việc trang bị các phụ kiện đi kèm với việc chiếc điện thoại có đảm bảo an toàn. Sử dụng các loại sạc điện thoại chất lượng kém luôn đi kèm với nguy cơ gây chập điện rất cao. Đặc biệt với các điện thoại smartphone, cấu hình, vi mạch phức tạp nên nguồn điện dẫn vào máy chỉ cần một chút không ổn là sẽ gây nổ thiết bị ngay ví dụ điển hình là có rất nhiều các vụ cháy nổ từ sạc pin dự phòng của điện thoại smartphone.
3. Nguyên nhân từ việc thờ cúng
Việc thờ cúng tổ tiên là hoạt động tâm linh tất yếu của mọi nhà. Tuy nhiên, việc thắp nhang trên bàn thờ rồi không để ý tới nữa vì chủ quan tàn nhang dù có rơi vãi cũng không thể gây cháy lại chính là nguyên nhân “làm lớn chuyện” trong nhiều trường hợp.
4. Nguyên nhân: “Trong Bếp”
Việc sử dụng bếp gas trong đun nấu với việc trực tiếp sinh ra lửa thì nguy cơ gây cháy là rất cao, đặc biệt với chất liệu gas khi sử dụng mà người dùng không chú ý tới việc khóa van bình gas khi nấu nướng xong dẫn tới rò rỉ gas cũng khiến nguy cơ cháy, nổ là rất lớn. Vì vậy, các hộ dân nên chuyển sang sử dụng bếp từ hay bếp hồng ngoại để thay thế.
5. Nguyên nhân từ thiết bị chiếu sáng
Ít ai ngờ rằng việc lắp đặt đèn chiếu sáng quá sát với trần nhà, vách nhà cũng là nguyên nhân gây cháy. Lý do là đèn không chỉ đốt nóng trực tiếp mà nguồn nhiệt có thể là sự bức xạ nhiệt từ các đèn cũng gây cháy. Đa phần loại thiết bị chiếu sáng hiện nay là đèn huỳnh quang, halogen có chấn lưu, biến áp do đó khi lắp đặt sát trần và vách mà làm bằng những vật liệu dễ cháy thì rất nguy hiểm.
6. Nguyên nhân từ bình xăng xe máy
Thời gian gần đây tình hình cháy, nổ xe máy diễn ra rất phức tạp, nguyên nhân gây cháy xe hiện còn chưa rõ nhưng việc bố trí xe máy ngay trong nhà cũng là ẩn họa về cháy, nổ trong mỗi hộ gia đình.
7. Nguyên nhân về Điện
Những nguyên nhân gây cháy về điện phổ biến là: Tự ý câu, móc thêm các thiết bị tiêu thụ điện ngoài thiết kế ban đầu dẫn tới đường dây quá tải chập mạch, thiết bị điện lâu năm đã bị lão hóa không kiểm tra và gây cháy. Khi phát sinh những đám cháy nhỏ nhưng không được phát hiện kịp thời sẽ lan sang các vật dụng dễ cháy khác trong nhà rồi bùng phát lớn.
Sau thời gian mưa lũ vừa qua, toàn bộ mạng lưới điện tại xã bị cắt nhằm đảm bảo công tác PCCC. Nhưng chỉ sau khi đóng điện một thời gian ngắn thì xảy ra một vụ hỏa hoạn. Điển hình như vụ cháy tại gia đình ông Võ Văn Vấn (trú tại xóm Mai Trung, xã Thanh Mai). Vào khoảng 16h ngày 1/11/2020, tại xã Thanh Mai, huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An. Vụ cháy thiêu rụi một ngôi nhà gỗ ba gian cùng toàn bộ tài sản bên trong, tổng thiệt hại khoảng gần 200 triệu đồng và không có thiệt hại về người.
Trước những nguy cơ gây cháy, nổ xảy ra ngày càng nhiều thì mỗi hộ gia đình, xí nghiệp, nhà xưởng cần phải chú ý với những nguy cơ trên; đồng thời, công tác PCCC cần được chú trọng hơn và chủ động trang bị các phương tiện PCCC để giảm thiểu các nguy cơ hay thiệt hại mà hỏa hoạn có thể mang lại.
Mạnh Toàn