Cách diễn đạt giản dị, cô đọng trong bài thơ có tác dụng thể hiện hào khí chiến thắng và khát vọng thái bình của dân tộc thời Trần. Show  Minh họa (Nguồn internet) 2. Bài soạn 'Phò giá về kinh' của Trần Quang Khải số 3
1. Tác giả Trần Quang Khải (1241 - 1294) - con thứ ba của vua Trần Thái Tông, tướng văn võ kiệt xuất. Đã có đóng góp lớn trong cuộc chiến chống Mông Nguyên (1281 - 1285; 1287 - 1288) và được phong Thượng tướng. 2. Thể loại Thơ trung đại thường được viết bằng chữ Hán hoặc chữ Nôm, sử dụng nhiều thể thơ khác nhau như thất ngôn tứ tuyệt, ngũ ngôn tứ tuyệt. 3. Hoàn cảnh sáng tác Bài thơ Phò giá về kinh được sáng tác sau chiến thắng Chương Dương, Hàm Tử, giải phóng kinh đô năm 1285, khi Trần Quang Khải đi đón Thái thượng hoàng và vua Trần Nhân Tông về Thăng Long. 4. Thể thơ Thể thơ ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật, 4 câu mỗi bài, mỗi câu 5 chữ, gieo vần ở chữ cuối của câu 2 và 4. II. Hướng dẫn soạn bài Câu 1: Văn bản Phò giá về kinh sử dụng thể thơ ngũ ngôn tứ tuyệt, cô đọng và hàm súc. Câu 2: Nội dung bài thơ thể hiện chiến thắng lẫy lừng và khát vọng xây dựng đất nước thịnh trị, thể hiện tầm nhìn xa trông rộng của tác giả. Câu 3: Bài thơ Phò giá về kinh và bài Sông núi nước Nam đều thể hiện tinh thần độc lập, kiên cường của dân tộc ta trước giặc ngoại xâm, sử dụng hình thức ngắn gọn và súc tích để thể hiện cảm xúc và ý tưởng. Hình minh họa (Nguồn internet) 3. Bài soạn 'Phò giá về kinh' của Trần Quang Khải số 2Trả lời câu 1 (trang 68 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1): Em hãy dựa vào thông tin về thể thơ ngũ ngôn tứ tuyệt để nhận biết thể thơ của bài Tụng giá hoàn kinh sư. Đáp án chi tiết: Bài Tụng giá hoàn kinh sư, viết bằng thể thơ ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật. - Bài thơ có 4 câu. - Mỗi câu có 5 từ. - Hiệp vần: Các chữ cuối cùng của câu 2 và câu 4 hiệp vần với nhau. Trả lời câu 2 (trang 68 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1): Nội dung bài thơ thể hiện ở hai câu đầu và hai câu sau khác nhau ở điểm nào? Mô tả cách biểu đạt và biểu cảm của bài thơ. Đáp án chi tiết: Nội dung bài thơ - Hai câu đầu: Chiến thắng vẻ vang của dân tộc. - Hai câu sau: Lời động viên xây dựng đất nước và niềm tin vào sự bền vững lâu dài của đất nước. Với cách diễn đạt súc tích, dồn nén cảm xúc vào bên trong, bài thơ Phò giá về kinh thể hiện sự hào khí chiến thắng và khát vọng hòa bình, thịnh trị của dân tộc ta thời nhà Trần. Trả lời câu 3 (trang 68 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1): Cách biểu đạt và biểu cảm của bài Phò giá về kinh và bài Sông núi nước Nam tương đồng ở điểm nào? Đáp án chi tiết: Cách biểu đạt và biểu cảm của bài Phò giá về kinh và bài Sông núi nước Nam đều tương đồng. Tức là cả hai bài thơ đều diễn đạt ý tưởng một cách rõ ràng, không phô trương, sử dụng hình thức ngắn gọn để thể hiện cảm xúc và ý tưởng. Luyện tập Cách diễn đạt giản dị, súc tích trong bài thơ này đóng vai trò quan trọng trong việc thể hiện hào khí chiến thắng và khát vọng hòa bình của dân tộc ta thời nhà Trần: - Bằng cách sử dụng ngôn ngữ giản dị và cô đọng, tác giả đã làm nổi bật hai vấn đề quan trọng của đất nước: chiến thắng trong chiến tranh và quá trình xây dựng lại đất nước trong thời kỳ hòa bình. - Bài thơ thể hiện tinh thần hào hùng của Đông A (nhà Trần): đó là lòng yêu nước sâu sắc, tự hào về dân tộc và tinh thần quyết tâm mạnh mẽ của nhân dân ta. Bố cục Bố cục: 2 phần - Phần 1 (Hai câu đầu): Chiến thắng vẻ vang. - Phần 2 (Hai câu cuối): Khát vọng hòa bình. Nội dung chính Bài thơ ra đời trong không khí hào hùng, say sưa của chiến thắng. Thể hiện sự tài năng lãnh đạo và khát khao xây dựng một đất nước hòa bình, thịnh trị. Minh họa (Nguồn internet) 4. Bài soạn 'Phò giá về kinh' của Trần Quang Khải số 5
1. Tác giả: Trần Quang Khải: ( 1241-1294 ), ông có công lớn trong hai cuộc kháng chiến chống quân Mông - Nguyên lần 2 và lần 3. 2. Tác phẩm: Hoàn cảnh ra đời: Ngày 6 tháng 6 năm Ất Dậu sau khi đuổi quân Thoát Hoan, giải phóng kinh thành Thăng Long, Trần Quang Khải đưa hai vua Trần về lại kinh độ, theo phò giá và làm bài thơ này. Thể thơ : Thể thơ ngũ ngôn tứ tuyệt ( bài thơ có 4 câu, mỗi câu 5 chữ, thường gieo vần chân – cuối câu 1,2,4 ) 3. Bố cục bài thơ: 2 phần 2 câu đầu: Niềm tự hào về chiến thắng 2 câu sau: Khát vọng hòa bình II. Hướng dẫn soạn bài Câu 1 : Hãy dựa vào lời giới thiệu sơ lược về thể thơ ngũ ngôn tứ tuyệt ở chú thích để nhận dạng thể thơ của bài Tụng giá hoàn kinh sư về số câu, số chữ, cách hiệp vần. Trả lời: Bài thơ làm theo thể thơ ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật, có đặc điểm : Số câu: 4 câu trong mỗi bài (tứ tuyệt) Số chữ: 5 chữ trong mỗi dòng thơ (ngũ ngôn) Hiệp vần: chữ cuối cùng của các dòng 2, 4 luôn là vần bằng. Câu 2 : Nội dung thể hiện ở hai câu đầu và hai câu sau của bài thơ khác nhau như thế nào? Hãy nhận xét về cách biểu đạt và biểu cảm của bài thơ? Trả lời: Sự khác nhau: Ở hai câu đầu: Chiến thắng hào hùng của dân tộc trong cuộc kháng chiến chống giặc Nguyên – Mông xâm lược. Ở hai câu sau: Lời động viên xây dựng, phát triển đất nước trong hòa bình và niềm tin vào sự bền vững muôn đời của dân tộc. Cách biểu đạt và biểu cảm của bài thơ: Hai câu đầu tác giả đã sử dụng ngôn từ mạnh mẽ “cướp giáo giặc – bắt quân Hồ” kết hợp với liệt kê tạo nên một giọng điệu đanh thép, rắn rỏi hào hùng. Mặt khác, tác giả tạo nên không khí chiến đấu quyết liệt, thể hiện hào khí Đông A trong lịch sử. \=>Sự tự hào, tự tôn về dân tộc, tinh thần yêu nước của dân tộc. Hai câu sau: sử dụng thanh bằng với giọng thơ trầm xuống, thủ thỉ, tâm tình =>khát vọng về nền hòa bình lâu dài và lời nhắn nhủ với chính mình, với thế hệ hiện tại và tương lai hãy bảo vệ nền thái bình thịnh trị ấy. Câu 3 : Cách biểu đạt và biểu cảm của bài Phò giá về kinh và bài Sông núi nước Nam có điểm gì tương đồng? Trả lời: Sự tương đồng của hai bài thơ là cả hai đều thể hiện bản lĩnh, khí phách, tinh thần độc lập tự chủ của dân tộc ta và diễn đạt ý tưởng ngắn gọn, cô đúc, dồn nén bên trong. Luyện tập Câu 1: Theo em, cách diễn đạt giản dị, cô đúc trong bài thơ này ảnh hưởng như thế nào đối với việc thể hiện hào khí chiến thắng và khát vọng thái bình của dân tộc ta thời nhà Trần? Trả lời: Tác dụng: Bài thơ như một bản tổng kết ngắn gọn, đanh thép và hào hùng về chiến thắng của quân dân ta, gửi gắm lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc, khí thế quyết tâm mãnh liệt trong công cuộc chống ngoại xâm và sự trường tồn của dân tộc. Minh họa (Nguồn internet) 5. Bài soạn 'Phò giá về kinh' của Trần Quang Khải số 4KIẾN THỨC CẦN GHI NHỚ 1. Tác giả - Trần Quang Khải (1241 – 1294) là con trai thứ ba của vua Trần Thái Tông. Ông là vị tướng văn võ song toàn, từng có công rất lớn trong hai cuộc kháng chiến chống quân Mông Nguyên (1281 – 1285 ; 1287 – 1288), được phong Thượng tướng. - Ông là một võ tướng kiệt xuất, được phong Thượng tướng, có công rất lớn trong hai cuộc kháng chiến chống Mông - Nguyên (1284-1285; 1287-1288), đặc biệt là trong hai trận chiến thắng ở Hàm Tử và Chương Dương - Ông còn là người có nhiều vần thơ “sâu lí xa thú” (Phan Huy Chú) 2. Tác phẩm - Hoàn cảnh sáng tác: Sau chiến thắng vang dội ở Chương Dương, Hàm Tử, giải phóng kinh đô năm 1285, ông đi đón Thái thượng hoàng Trần Thánh Tông và vua Trần Nhân Tông về kinh. Khi đó, ông đã tức cảnh làm bài thơ này. - Bố cục: 2 phần Phần 1 (hai câu thơ đầu): Hào khí chiến thắng của quân ta Phần 2 (hai câu còn lại): Khát vọng muôn đời thái bình, độc lập - Thể thơ Được viết theo thể ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật Bài thơ có 4 câu, mỗi câu 5 chữ Thường gieo vần chân cuối câu 1, 2, 4 - Phương thức biểu đạt: Biểu cảm 3. Giá trị nội dung - Bài thơ phò giá về kinh với hình thức diễn đạt cô đúc, dồn nén cảm xúc vào bên trong ý tưởng đã thể hiện hào khí chiến thắng và khát vọng thái bình thịnh trị của dân tộc ta ở thời đại nhà Trần. 4. Giá trị nghệ thuật - Thể thơ ngũ ngôn tứ tuyệt cô đọng, hàm súc - Giọng điệu sảng khoái, hân hoan, tự hào - Hình thức diễn đạt cô đúc, dồn nén cảm xúc vào bên trong ý tưởng ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN Câu 1 - Trang 68 SGK Em hãy căn cứ vào lời giới thiệu sơ lược về thể thơ ngũ ngôn tứ tuyệt ở chú thích để nhận dạng thể thơ của bài Tụng giá hoàn kinh sư về số câu, số chữ, cách hiệp vần. Trả lời Thể thơ Ngũ ngôn tứ tuyệt: - Cả bài gồm có 4 câu - Mỗi câu có 5 từ - Hiệp vần: Các chữ cuối cùng của câu 2 và câu 4 hiệp vần với nhau Câu 2 - Trang 68 SGK Nội dung được thể hiện trong hai câu đầu và hai câu sau của bài thơ khác nhau ở chỗ nào? Hãy nhận xét về cách biểu đạt và biểu cảm của bài thơ. Trả lời Nội dung bài thơ được thể hiện trong: Hai câu thơ đầu: Nói về hào khí chiến thắng của dân tộc trong cuộc chống Mông- Nguyên xâm lược + Hai câu thơ đầu nói về chiến thắng quan trọng để giải phóng kinh đô Thăng Long còn nóng hổi tính thời sự mà tác giả đã góp phần công sức + Hai chiến thắng có sự góp sức của tác giả: chiến thắng Chương Dương và chiến thắng Hàm Tử. + Động từ mạnh “đoạt”, “cầm” để diễn tả sức mạnh hào hùng của dân ta trong công cuộc đấu tranh chống giặc ngoại xâm. - Hai câu thơ sau: Khát vọng muôn đời thái bình, độc lập + Lời động viên xây dựng, phát triển đất nước trong cảnh thái bình + Khẳng định sự bền vững, thịnh trị của đất nước + Không chỉ là khát vọng của một người mà là quyết tâm của toàn dân tộc. ⇒ Bài thơ chính tới cảm hứng hào sảng, tự hào, kiêu hãnh trước những chiến công lẫy lừng, vang dội trước kẻ thù. Niềm tin, khát vọng dân tộc thái bình, thịnh trị. Bài thơ là khúc khải hoàn ca hùng tráng, cao đẹp của dân tộc. Câu 3 - Trang 68 SGK Cách biểu đạt và biểu cảm của bài Phò giá về kinh và bài Sông núi nước Nam có gì giống nhau? Trả lời Tuy cách nhau đến hai thế kỉ nhưng hai bài thơ Sông núi nước Nam và Phò giá về kinh có nhiều điểm tương đồng: - Điểm giống nhau: + Cả hai bài thơ đều là tiếng nói đầy hào khí của dân tộc + Khẳng định lòng tự tôn dân tộc và chủ quyền độc lập + Giọng điệu đanh thép, hào hùng - Khác nhau: + Nam Quốc sơn hà: thể thơ thất ngôn tứ tuyệt + Phò giá về kinh: thể thơ ngũ ngôn tứ tuyệt LUYỆN TẬP Theo em, cách nói giản dị, cô đúc của bài thơ này có tác dụng trong việc thể hiện hào khí chiến thắng và khát vọng thái bình của dân tộc ta thời đại nhà Trần? Trả lời Cách nói giản dị, cô đúc của bài thơ này có tác dụng trong thể hiện hào khí chiến thắng và khát vọng thái bình của dân tộc ta thời đại nhà Trần: - Bằng cách nói giản dị và hình thức diễn đạt cô đúc, tác giả đã cho ta thấy được 2 vấn đề quan trọng của đất nước: thành quả thời kì chiến tranh và khi đất nước trở lại thái bình. - Bài thơ đã thể hiện được hào khí Đông A (nhà Trần): đây là một trong những đặc điểm tinh thần nổi bật của quân dân, tướng sĩ Đại Việt đầu đời Trần – đó là lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc và khí thế quyết tâm mãnh liệt của nhân dân ta. Hình ảnh minh họa (Nguồn từ internet) 6. Bài viết 'Phò giá về kinh' của Trần Quang Khải số 6
Trần Quang Khải (1241 - 1294) - con trai thứ ba của vua Trần Thái Tông, là vị tướng kiệt xuất trong văn võ. Ông có công lớn trong cuộc kháng chiến chống quân Mông Nguyên, đặc biệt là ở Hàm Tử và Chương Dương, và đã được phong Thượng tướng. Nhưng không chỉ là một vị tướng xuất sắc, ông còn là nhà thơ tài năng, với tấm lòng yêu nước sâu sắc. Bài thơ Phò giá về kinh được sáng tác khi Trần Quang Khải đón Thái thượng hoàng và vua Trần Nhân Tông về Thăng Long sau chiến thắng năm 1285. Bài thơ được viết theo thể ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật.
Câu 1 (Trang 68 SGK): Bạn hãy dựa vào giới thiệu về thể thơ ngũ ngôn tứ tuyệt để nhận diện số câu, số chữ và cách hiệp vần của bài Tụng giá hoàn kinh sư. Trả lời: Bài thơ theo thể ngũ ngôn tứ tuyệt, gồm 4 câu, mỗi câu 5 chữ, và có hiệp vần ở chữ cuối cùng của câu 2 và câu 4. Câu 2 (Trang 68 SGK): So sánh nội dung và cách biểu ý của hai cặp câu đầu và sau trong bài thơ. Trả lời: Hai câu đầu tóm tắt về chiến thắng lịch sử, trong khi hai câu sau thể hiện khát vọng xây dựng đất nước trong thời bình. Cách biểu ý của bài thể hiện sự kiêu hãnh và lòng yêu nước, với sự chân thành và mạnh mẽ. Câu 3 (Trang 68 SGK): Tìm điểm giống nhau giữa cách biểu ý và cảm xúc trong bài Phò giá về kinh và bài Sông núi nước Nam. Trả lời: Cả hai bài thể hiện lòng hào hùng, kiêu hãnh của dân tộc trước thách thức ngoại xâm và quyết tâm bảo vệ quê hương. Giọng thơ hào hùng, mạnh mẽ, đầy động lực. Câu 1 – Luyện tập (Trang 68 SGK): Theo em, cách diễn đạt giản dị, cô đọng trong bài thơ có ý nghĩa gì đối với hào khí chiến thắng và khát vọng thái bình thời nhà Trần? Trả lời: Cách diễn đạt giản dị, cô đọng giúp làm nổi bật thành quả chiến tranh và khát vọng hòa bình, thể hiện lòng kiêu hãnh và quyết tâm bền vững của dân tộc. Bài thơ truyền đạt sức mạnh và khí thế của thời kỳ, làm đồng lòng toàn dân hướng về một tương lai an lành. Hình minh họa (Nguồn: Internet) Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Mytour với mục đích chăm sóc và tăng trải nghiệm khách hàng. Mọi ý kiến đóng góp xin vui lòng liên hệ tổng đài chăm sóc: 1900 2083 hoặc email: [email protected] |
