Nghị luận về một tư tưởng đạo lý là một dạng văn nghị luận thường gặp trong chương trình học lớp 9 và chương trình học THPT mà học sinh cần nắm vững.
Để hiểu rõ hơn nghị luận về một tư tưởng đạo lí, cách làm bài văn nghị luận về một tư tưởng đạo lý, chúng tôi xin cung cấp đến Quý bạn đọc bài viết dưới đây:
Tưởng đạo lí là gì?
Một tư tưởng đạo lí là một hệ thống giá trị và nguyên tắc về cách mà con người nên hành xử và suy nghĩ. Nó bao gồm những quan niệm cơ bản về cái đúng và cái sai, đạo đức, chính trị, xã hội và văn hóa. Tư tưởng đạo lí cũng thường được coi là một phần quan trọng của những giá trị văn hóa và tôn giáo của một quốc gia hoặc khu vực.
Một tư tưởng đạo lí có thể phát triển từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm tôn giáo, triết học, văn hóa và chính trị. Ví dụ, đạo Phật có tư tưởng đạo lí về việc giải thoát khỏi khổ đau và đạt được niềm an lạc bằng cách tu hành và giúp đỡ người khác. Triết học La Mã cổ đại cũng có tư tưởng đạo lí về việc xây dựng một xã hội công bằng và đối xử với nhau bằng tình người. Trong khi đó, các tư tưởng đạo lí hiện đại có thể được phát triển từ các triết học như chủ nghĩa tư bản hoặc chủ nghĩa xã hội.
Một tư tưởng đạo lí có thể có ảnh hưởng sâu sắc đến cách mà một xã hội hoạt động, bao gồm cả các quyết định chính trị, pháp luật và các vấn đề xã hội khác. Nó cũng có thể hướng dẫn cách mà con người nên hành xử đúng mực và có trách nhiệm đối với xã hội và tổng thể môi trường sống. Tuy nhiên, tư tưởng đạo lí cũng có thể bị tranh cãi và khác nhau trong từng thời đại và trong các văn hóa khác nhau, do đó cần phải được đánh giá và thảo luận một cách cởi mở và đa dạng.
Một số đề nghị luận về tư tưởng đạo lí
Dưới đây là một số đề nghị luận về tư tưởng đạo lí:
1. Tư tưởng đạo lí có ảnh hưởng sâu sắc đến cách mà con người suy nghĩ và hành động. Nó có thể hình thành từ nhiều nguồn khác nhau, nhưng đều đóng vai trò quan trọng trong việc xác định các giá trị và nguyên tắc căn bản của một xã hội.
2. Tuy nhiên, tư tưởng đạo lí cũng có thể gây tranh cãi và khác nhau trong các văn hóa và thời đại khác nhau. Vì vậy, nó cần phải được đánh giá và thảo luận một cách đa dạng và cởi mở, với tôn trọng sự khác biệt và tính đa dạng của các quan điểm.
3. Tư tưởng đạo lí cũng có thể bị lạm dụng và đôi khi được sử dụng để giữ cho quyền lực và ưu tiên của một số người trong xã hội. Vì vậy, cần có sự kiểm soát và giám sát để đảm bảo rằng nó được sử dụng một cách công bằng và đúng mực.
4. Tư tưởng đạo lí cũng cần phải đi đôi với hành động thực tế và thực hiện trong đời sống hàng ngày của mỗi người. Điều này có nghĩa là mỗi người phải tự xác định giá trị và nguyên tắc đạo đức của mình và áp dụng chúng vào hành động của mình để đạt được mục tiêu và phát triển cá nhân.
5. Cuối cùng, tư tưởng đạo lí có thể được sử dụng như một công cụ để định hình xã hội và tạo ra sự phát triển bền vững trong nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm cả kinh tế, xã hội, văn hóa và môi trường. Tuy nhiên, để đạt được điều này, chúng ta cần phải có một sự thấu hiểu sâu sắc về các tư tưởng đạo lí khác nhau và tôn trọng sự đa dạng và sự khác biệt của các quan điểm.
Trình tự lập luận về một tư tưởng đạo lý
Thường thì để làm một bài nghị luận về một tư tưởng đạo lý phải thực hiện lập luận theo 5 bước sau:
+ Phải nêu rõ được nội dung, ý nghĩa của vấn đề nghị luận là tư tưởng đạo lý gì.
+ Phải giải thích 3 loại nghĩa: nghĩa đen, nghĩa bóng và nghĩa sâu.
+ Bàn luận chứng minh các mặt đúng – sai, tích cực – tiêu cực.
+ Mở rộng, nâng cao vấn đề tư tưởng đạo lý đó.
+ Khẳng định vấn đề và liên hệ.
Cách làm bài văn nghị luận về tư tưởng đạo lý: Gồm 4 bước
Bước 1: Tìm hiểu đề và tìm ý
Xác định ba yêu cầu:
+ Yêu cầu về nội dung: Vấn đề cần nghị luận là gì? (Lí tưởng (lẽ sống); Cách sống; Hoạt động sống; Mối quan hệ trong cuộc đời giữa con người với con người (cha con, vợ chồng, anh em và những người thân thuộc khác). Ở ngoài xã hội có các quan hệ: tình làng nghĩa xóm, thầy trò, bạn bè…) Có bao nhiêu ý cần triển khai? Mối quan hệ giữa các ý như thế nào?
+ Yêu cầu về phương pháp: Các thao tác nghị luận chính cần sử dụng ? (giải thích, chứng minh, bình luận…).
+ Yêu cầu về phạm vi dẫn chứng: trong văn học, trong đời sống thực tiễn (chủ yếu là đời sống thực tiễn).
Bước 2: Lập dàn ý
Thứ nhất: Mở bài
Giới thiệu tư tưởng, đạo lí cần nghị luận.
Nêu khái quát nội dung, ý nghĩa tư tưởng đạo lý
Thứ hai: Thân bài
Cần trình bày các ý chính sau:
– Giải thích tư tưởng, đạo lí cần bàn luận:
Lí giải từ ngữ, điển tích, khái niệm, đi vào nghĩa đen, nghĩa bóng, nghĩa hẹp, nghĩa mở rộng, đi vào những cách nói tế nhị bóng bẩy để hiểu được đến nơi đến chốn luận đề được đưa ra nhằm xác lập một cách hiểu đúng đắn, sâu sắc có tính biện chứng nhằm chống tránh cách hiểu sai, hiểu không đầy đủ, không hết ý. Bước kết thúc của thao tác giải thích là rút ra được ý nghĩa của luận đề.
– Phân tích, chứng minh vấn đề bằng những dẫn chứng cụ thể
+ Làm sáng tỏ chân lý bằng các dẫn chứng và lí lẽ.
+ Tìm hiểu điều cần phải chứng minh, không những chỉ bản thân mình hiểu, mà còn phải làm cho người khác thống nhất, đồng tình với mình cách hiểu đúng nhất + Lựa chọn dẫn chứng. Từ thực tế cuộc sống rộng lớn, tư liệu lịch sử rất phong phú, ta phải tìm & lựa chọn từ trong đó những dẫn chứng xác đáng nhất, tiêu biểu, toàn diện nhất (nên chỉ cần vài ba cái để làm sáng tỏ điều cần CM).
Dẫn chứng phải thật sát với điều đang muốn làm sáng tỏ và kèm theo dẫn chứng phải có lí lẽ phân tích – chỉ ra những nét, những điểm ta cần làm nổi bật trong các dẫn chứng kia.
Để dẫn chứng và lí lẽ có sức thuyết phục cao, ta phải sắp xếp chúng thành 1 hệ thống mạch lạc và chặt chẽ: theo trình tự thời gian, không gian, từ xưa đến nay, từ xa đến gần, từ ngoài vào trong hoặc ngược lại… miễn sao hợp logic.
– Bình luận (bàn bạc, mở rộng vấn đề): phải bày tỏ thái độ, để khách quan và tránh phiến diện, ta phải xem xét kĩ luận đề để từ đó có thái độ đúng đắn.
– Bày tỏ thái độ: có 3 khả năng.
+ Hoàn toàn nhất trí.
+ Chỉ nhất trí 1 phần (có giới hạn, có điều kiện).
+ Không chấp nhận (bác bỏ).
– Sau đó, ta bình luận – mở rộng lời bàn để vấn đề được nhìn nhận sâu hơn, toàn diện hơn, triệt để hơn.
Thứ ba: Kết bài
– Liên hệ thực tế bản thân
– Rút ra bài học cho bản thân bài học nhận thức và hành động.
Bước 3: Tiến hành viết bài văn
– Dựa trên hệ thống các ý đã sắp xếp trong dàn ý, viết thành bài văn hoàn chỉnh.
– Triển khai bài viết theo hệ thống luận điểm, luận cứ, luận chứng đã xây dựng (theo dàn ý) – Một bài nghị luận xã hội thường có yêu cầu về số lượng câu chữ nên cần phân phối lượng thời gian làm bài sao cho phù hợp, tránh viết dài dòng, sa vào kể lể, giải thích vấn đề không cần thiết. Trên cơ sở dàn ý, cần luyện cách viết và trình bày sao cho ngắn gọn, mạch lạc, dễ hiểu và có tính thuyết phục cao.
Bước 4: Đọc lại và sửa chữa để hoàn chỉnh bài viết
Dàn ý nghị luận về tư tưởng, đạo lí lớp 12
Dưới đây là dàn ý nghị luận về tư tưởng, đạo lí lớp 12:
- Giới thiệu
– Giới thiệu chung về tư tưởng và đạo lí, ý nghĩa của chúng trong cuộc sống.
– Trình bày mục đích của bài nghị luận và dàn ý các nội dung sẽ được trình bày.
II. Tư tưởng và đạo lí trong lịch sử
– Trình bày các tư tưởng và đạo lí nổi bật trong lịch sử nhân loại, bao gồm các tư tưởng tôn giáo, triết học, chính trị, xã hội và văn hóa.
– Nêu ví dụ cụ thể về các tư tưởng và đạo lí này và tầm ảnh hưởng của chúng đến cuộc sống của con người.
III. Sự khác nhau giữa các tư tưởng và đạo lí
– Trình bày sự khác nhau giữa các tư tưởng và đạo lí, cách mà chúng được hình thành và tầm ảnh hưởng của chúng đến con người và xã hội.
– Nêu ví dụ cụ thể về sự khác nhau giữa các tư tưởng và đạo lí và cách mà chúng có thể ảnh hưởng đến quan điểm và hành động của mỗi người.
IV. Tầm quan trọng của tư tưởng và đạo lí trong cuộc sống
– Trình bày tầm quan trọng của tư tưởng và đạo lí trong cuộc sống, bao gồm cách chúng có thể hướng dẫn con người trong việc suy nghĩ và hành động đúng đắn và có trách nhiệm với xã hội và tổng thể môi trường sống.
– Nêu rõ tầm quan trọng của tư tưởng và đạo lí đối với các quyết định chính trị, pháp luật và các vấn đề xã hội khác.
- Tư tưởng và đạo lí trong thế giới hiện đại
– Trình bày về tư tưởng và đạo lí trong thế giới hiện đại, bao gồm những thách thức và cơ hội của chúng trong xã hội đa dạng và toàn cầu hóa.
– Nêu ví dụ cụ thể về tư tưởng và đạo lí đang được áp dụng trong thế giới hiện đại và cách mà chúng có thể giúp chúng ta xây dựng một xã
Dàn ý nghị luận về một tư tưởng đạo lí lớp 10
- Giới thiệu
– Giới thiệu chung về tư tưởng đạo lí và ý nghĩa của chúng trong cuộc sống.
– Trình bày mục đích của bài nghị luận và dàn ý các nội dung sẽ được trình bày.
II. Định nghĩa và mô tả về tư tưởng đạo lí được chọn
– Trình bày định nghĩa và mô tả về tư tưởng đạo lí được chọn.
– Nêu rõ nguồn gốc và cách hình thành của tư tưởng đạo lí này.
III. Tầm quan trọng của tư tưởng đạo lí trong cuộc sống
– Trình bày tầm quan trọng của tư tưởng đạo lí trong cuộc sống, bao gồm cách chúng có thể hướng dẫn con người trong việc suy nghĩ và hành động đúng đắn và có trách nhiệm với xã hội và tổng thể môi trường sống.
– Nêu rõ tầm quan trọng của tư tưởng đạo lí đối với các quyết định chính trị, pháp luật và các vấn đề xã hội khác.
IV. Ví dụ cụ thể về tư tưởng đạo lí này và ảnh hưởng đến cuộc sống của con người
– Trình bày các ví dụ cụ thể về cách tư tưởng đạo lí này đã được áp dụng và ảnh hưởng đến cuộc sống của con người trong quá khứ và hiện tại.
– Nêu rõ tầm ảnh hưởng của tư tưởng đạo lí này đối với các giá trị và nguyên tắc đạo đức của xã hội.
- Tầm ảnh hưởng và giá trị của tư tưởng đạo lí trong tương lai
– Trình bày tầm ảnh hưởng và giá trị của tư tưởng đạo lí trong tương lai, bao gồm những thách thức và cơ hội của chúng trong xã hội đa dạng và toàn cầu hóa.
– Nêu rõ cách mà tư tưởng đạo lí này có thể giúp chúng ta xây dựng một xã hội công bằng, văn minh và phát triển bền vững.
VI. Kết luận
– Tóm tắt lại những nội dung đã trình bày trong bài nghị luận
– Đưa ra những nhận định và suy nghĩ cá nhân về tầm quan trọng và giá trị của tư tưởng đạo lí này đối với bản thân và xã hội.
– Nêu ra ý nghĩa của việc học tập và nghiên cứu về tư tưởng đạo lí trong việc phát triển bản thân và xã hội.
– Đưa ra lời khuyên và kết luận tổng quát cho người đọc.
Lập dàn ý nghị luận xã hội hiện tượng đời sống
Dưới đây là dàn ý nghị luận xã hội hiện tượng đời sống:
- Giới thiệu
– Giới thiệu chung về xã hội hiện đại và đời sống của con người.
– Trình bày mục đích của bài nghị luận và dàn ý các nội dung sẽ được trình bày.
II. Hiện tượng đời sống và tầm quan trọng của nó trong xã hội
– Định nghĩa và mô tả về hiện tượng đời sống, bao gồm các hoạt động hàng ngày của con người và cách thức xây dựng một cuộc sống văn minh, hiện đại.
– Nêu rõ tầm quan trọng của đời sống đối với xã hội và cách nó ảnh hưởng đến cuộc sống của con người trong nhiều khía cạnh khác nhau.
III. Những thách thức và vấn đề đối với đời sống hiện đại
– Trình bày những thách thức và vấn đề đối với đời sống hiện đại, bao gồm các vấn đề liên quan đến sức khỏe, môi trường, xã hội, kinh tế và văn hóa.
– Nêu rõ tầm ảnh hưởng của những vấn đề này đến đời sống của con người và xã hội, cũng như những biện pháp để giải quyết chúng.
IV. Cách thức xây dựng một đời sống văn minh và hiện đại
– Trình bày cách thức xây dựng một đời sống văn minh và hiện đại, bao gồm các giá trị và nguyên tắc căn bản của đạo đức và văn hóa.
– Nêu rõ tầm quan trọng của việc thực hiện các giá trị và nguyên tắc này để xây dựng một đời sống văn minh và hiện đại, cũng như những biện pháp để đạt được mục tiêu này.
- Những hướng đi và giải pháp cho đời sống hiện đại
– Trình bày những hướng đi và giải pháp cho đời sống hiện đại, bao gồm các biện pháp để giải quyết các vấn đề và thách thức đối với đời sống hiện đại, đồng thời thúc đẩy sự phát triển bền vững của xã hội.
– Nêu rõ tầm quan trọng của việc thực hiện các giải pháp này đối với xã hội và cuộc sống của con người.
VI. Kết luận
– Tóm tắt lại những nội dung đã trình bày trong bài nghị luận.
– Đưa ra những nhận định và suy nghĩ cá nhân về tầm quan trọng và giá trị của đời sống trong xã hội hiện đại.
– Nêu rõ ý nghĩa của việc nghiên cứu và áp dụng các giải pháp xây dựng một đời sống văn minh và hiện đại cho bản thân và xã hội.
Luyện tập lập dàn ý về đề bài nghị luận về một tư tưởng đạo lý
Đề bài: Anh/chị hãy trả lời câu hỏi sau của nhà thơ Tố Hữu: “Ôi! Sống đẹp là thế nào, hỡi bạn?”
1/ Mở bài:
– Giới thiệu vấn đề nghị luận: “sống đẹp”
– Trích dẫn câu hỏi của Tố Hữu “Ôi sống đẹp là thế nào hỡi bạn?”.
2/ Thân bài:
– Giải thích khái niệm “sống đẹp”
– Phân tích các khía cạnh biểu hiện lối sống đẹp, giới thiệu một số tấm gương sống đẹp trong đời sống và trong văn học
– Phê phán những quan niệm và lối sống không đẹp trong đời sống
– Xác định phương hướng và biện pháp phấn đấu để có thể sống đẹp.
3/ Kết bài:
Khẳng định ý nghĩa của lối sống đẹp.
Trên đây, là toàn bộ nội dung liên quan đến câu hỏi nghị luận về một tư tưởng đạo lí là gì?. Mọi thắc mắc liên quan đến nội dung bài viết trên, quý vị có thể liên hệ Chúng tôi để được giải đáp nhanh chóng nhất.