Bài 20. Thu hoạch bảo quản và chế biến nông sản – Câu 2 trang 49 SGK Công Nghệ 7. Bảo quản nông sản nhằm mục đính gì và bằng cách nào ?
Bảo quản nông sản nhằm mục đính gì và bằng cách nào ?
Hướng dẫn trả lời
Bảo quản nông sản nhằm mục đích hạn chế hao hụt về số lượng và hạn chế giảm chất lượng của nông sản. Ví dụ không bảo quản hoặc bảo quản không tốt, các nông sản dễ bị mốc, mọt phá hoại, rau quả sẽ bị thối.
– Bảo quản nông sản:
+ Một số loại cần bảo quản lạnh
Quảng cáo+ Một số loại cần bảo quản ở nơi khô ráo thoáng mát, tránh ánh sáng trực tiếp, tránh độ ẩm quá lớn
+ Đóng gói trong bao bì, thùng đựng, trong nhà kho
+ Hút chân không
Nông sản chính là thành quả đạt được sau mỗi vụ mùa làm lụng vất vả của các bà con nông dân. Để những thành phẩm ấy thu lại được giá trị tương xứng với những gì đã bỏ ra, thì cần phải bảo quản một cách kỹ lưỡng sau khi thu hoạch. Vậy bảo quản nông sản là gì và bằng cách nào? Đi tìm câu trả lời thông qua bài viết dưới đây nhé!
Bảo quản nông sản là gì?
Bảo quản nông sản là các hình thức, phương pháp giúp giữ được chất lượng và hàm lượng dinh dưỡng bên trong nông sản. Bởi vì sau khi thu hoạch, các tác động của môi trường tự nhiên sẽ gây ra những tác động không tốt lên nông sản. Chúng có thể bị hư hỏng khi gặp nhiệt độ, độ ẩm, không khí không phù hợp.
Với mỗi loại nông sản sẽ có những đặc điểm sinh học riêng, vậy nên cũng sẽ có các cách bảo quản khác nhau. Đồng thời dựa trên điều kiện khí hậu của mỗi địa phương, mà các doanh nghiệp có thể lựa chọn phương thức bảo quản và điều chỉnh cho phù hợp.
Bảo quản nông sản có tác dụng gì?
Mục đích chính của việc bảo quản nông sản là để duy trì chất lượng, số lượng và kéo dài thời gian sử dụng nông sản. Khi được bảo vệ đúng cách, sẽ hạn chế được sự phá hoại của sâu bọ, những côn trùng gây hại, ngăn cản sự xâm nhập của các loại vi khuẩn xấu, nấm mốc và các ảnh hưởng của yếu tố môi trường lên nông sản.
Như vậy sẽ giúp cho các doanh nghiệp không phải đối mặt với tình trạng hao hụt trọng lượng nông sản và thiệt hại về sản lượng trong quá trình vận chuyển, kinh doanh. Đồng thời cũng giữ được chất lượng nông sản tươi ngon khi đến tay người tiêu dùng.
Bảo quản nông sản bằng cách nào?
Muốn bảo quản tốt nông sản cần phải làm gì? Trước tiên, bạn cần phải:
- Đảm bảo độ ẩm phù hợp cho từng loại nông sản, với lúa là khoảng 70% – 80%, còn rau thì từ 85% tới 90%.
- Luôn giữ nhiệt độ thấp để hạn chế sự hoạt động của các vi sinh vật và các phản ứng hóa sinh.
- Tránh sự phá hoại của các sinh vật gây hại như chuột, mọt,…
Hiện nay có 4 phương pháp bảo quản nông sản sau thu hoạch rất được nhiều người sử dụng, đó là:
Phương pháp bảo quản kín
Phương pháp bảo quản kín sẽ ngăn cách nông sản tiếp xúc với không khí. Việc này giúp nông sản được giữ ở trạng thái an toàn. Bởi vì trong không khí chứa tới 20% là khí oxy, khi chúng tiếp xúc nhiều với nông sản sẽ gây ra phản ứng oxy hóa, khiến nông sản trở nên hư hỏng.
Người ta thường sử dụng gói hút oxy để vào bên trong bao bì nông sản khi đóng gói, hạn chế hiệu quả khả năng phát triển của các loại vi khuẩn và sinh vật. Phương pháp này còn có thể hiểu là cách loại bỏ oxy trong môi trường bảo quản.
Bảo quản nông sản thực phẩm trạng thái lạnh
Nhiệt độ càng thấp sẽ càng giúp vi khuẩn chậm phát triển, nhờ vậy sẽ giữ nông sản được lâu hơn. Trong phương pháp lạnh có thể bảo quản theo 2 cách là lạnh tự nhiên và lạnh nhân tạo.
- Làm lạnh tự nhiên có nghĩa là dùng nhiệt độ sẵn có của địa phương để bảo quản. Ví dụ rau quả ở các vùng khí hậu ôn đới có thể tận dụng nhiệt độ sẵn có của vùng để giữ nông sản được lâu.
- Làm lạnh nhân tạo là dùng các kho có điều hòa nhiệt độ để bảo quản nông sản. Nhiệt độ bảo quản thường là 0 độ C đến 1 độ C. Nhiệt độ làm lạnh cũng có thể thấp hơn. Bảo quản ở nhiệt độ từ -10 độ C đến -30 độ C các vi khuẩn và sinh vật hoàn toàn tê liệt.
Dù sử dụng phương pháp tự nhiên hay là nhân tạo thì đều cần lưu ý đến độ ẩm khi bảo vệ nông sản. Nên trang bị thêm máy đo và hút ẩm hoặc dây hút ẩm để giữ nông sản không bị hư.
Bảo quản bằng phương pháp hóa học
Phương pháp hoá học là sử dụng các loại thuốc để bảo vệ nông sản ở mức độ nhất định và không gây hại cho người cũng mang lại nhiều hiệu quả. Phương pháp này có tác dụng rất lớn cho việc bảo quản nông sản. Nông sản tránh được sự tàn phá của sâu mọt, nấm mốc hay bị gặm nhấm phá hoại.
Bảo quản trong khí quyển điều chỉnh
Phương pháp bảo quản bằng khí quyển điều chỉnh là một cách được nhiều người biết đến và áp dụng. Nông sản sau khi thu hoạch sẽ tiếp tục được chuyển hóa, tùy vào lượng oxy trong môi trường mà mức độ chuyển hóa sẽ khác nhau.
Tốc độ hoạt động của vi khuẩn sẽ giảm khi hàm lượng oxy giảm. Vì vậy nếu bơm vào môi trường bảo quản một lượng lớn khí trơ như nitơ hoặc CO2 sẽ làm suy yếu sự phát triển của sinh vật.
Người ta sử dụng khí CO2 tuyết hoặc khí nén để cho vào các cốc bảo quản kín. Nồng độ CO2 nằm trong khoảng 10% tới 12% là hợp lý. Nồng độ sẽ làm giảm tốc độ chín của các sản phẩm nông nghiệp thấp hơn 2 – 3 lần so với bảo quản ở điều kiện bình thường.
Khí được sử dụng chủ yếu để bảo quản hiện nay vẫn là CO2. Qua nhiều nghiên cứu, mức oxy từ 2 – 5% là hợp lý. Và để có được tỷ lệ như vậy, cần phải tính toán và tiêm lượng CO2 thích hợp.
Trên đây là toàn bộ nội dung liên quan đến cách thức bảo quản mà Bao Bì Ánh Sáng muốn chia sẻ với bạn. Hi vọng những nội dung trong bài viết sẽ giúp bạn hiểu thêm về 1 số biện pháp bảo quản nông sản đúng cách sau thu hoạch.
Bài viết liên quan
Bảo quản nông sản nhằm mục đích gì và bằng cách nào hiệu quả nhất? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho các bạn 3 cách bảo quản nông sản hiệu quả, phù hợp với mọi loại nông sản, điều kiện khí hậu ở Việt Nam và đáp ứng yêu cầu về thành phẩm. Ngay bây giờ hãy cùng Sasaki khám phá ngay những phương pháp bảo quản phù hợp nhất với nông sản của bạn.
Bảo quản nông sản là gì?
Bảo quản nông sản là việc sử dụng phương pháp nhằm đảm bảo chất lượng và hàm lượng dinh dưỡng của nông sản trong thời gian lâu hơn. Ngày nay, việc bảo quản nông sản là yếu tố quan trọng giúp tăng khả năng cạnh tranh của nông sản trên thị trường.
Vậy bảo quản nông lâm thủy sản nhằm mục đích gì? Cùng tìm hiểu qua nội dung tiếp theo.
Tại sao phải bảo quản nông sản?
Các loại nông sản như rau, củ, quả sau khi thu hoạch thường chịu nhiều tác động từ các yếu tố môi trường như: nhiệt độ, độ ẩm,…Để hạn chế những ảnh hưởng từ các yếu tố này tới chất lượng của nông sản thì bạn cần phải bảo quản đúng cách. Khi lựa chọn được giải pháp bảo quản phù hợp sẽ mang lại nhiều lợi ích lớn:
Tránh được những hao hụt về số lượng, giảm sút về chất lượng
Nhiệt độ cao ngoài trời đẩy nhanh quá trình thoát hơi ẩm, giảm trọng lượng sản phẩm. Điển hình trong đó là các loại hạt, lá…khiến sản phẩm hao hụt về trọng lượng cũng như kích thước, ảnh hưởng trực tiếp đến giá trị nông sản.
Ngoài ra, nếu để nông sản ở điều kiện không khí và nhiệt độ bình thường, dưới tác động của nhiệt, ẩm…các nông sản dễ bị
- Ẩm mốc
- Thối rữa
- Không đảm bảo về dinh dưỡng
- Bị biến đổi về màu sắc, hương vị,…
Đặc biệt là các loại rau quả phục vụ xuất bán trong nước, xuất khẩu sẽ làm mất đi lợi thế cạnh tranh trên thị trường.
Tránh bị côn trùng tấn công làm hư hại nông sản
Các nông sản thường là “miếng mồi” hấp dẫn của các loại côn trùng. Nếu không được bảo quản đúng cách thì côn trùng sẽ tấn công các loại nông sản gây nên thiệt hại về kinh tế, ô nhiễm môi trường.
Đặc biệt, trong thời kỳ hiện nay, khi nông nghiệp Việt Nam đang dần dịch chuyển và định hướng xuất khẩu sang các thị trường lớn như Châu Âu, Hàn Quốc, Nhật Bản,…thì việc bảo quản nông sản sẽ góp phần hiện thực hóa kế hoạch xuất khẩu nông sản Việt một cách chuyên nghiệp, đảm bảo, tăng giá trị nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Bảo quản nông sản bằng cách nào sẽ hiệu quả? Tham khảo các cách bên dưới.
Các cách bảo quản nông lâm thủy sản
Các loại nông sản hay rộng hơn là nông lâm thủy sản có nhiều cách để bảo quản. Tùy theo từng loại nông sản chúng ta sẽ có phương pháp bảo quản nông sản phù hợp. Có mấy cách bảo quản nông sản? Cụ thể:
Bảo quản lạnh
Đây là phương pháp sử dụng nhiệt độ thấp để ức chế hoạt động của vi khuẩn từ đó giảm hiện tượng nấm mốc và giữ được độ tươi ngon, chất dinh dưỡng. Các loại nông sản phù hợp với phương pháp bảo quản lạnh là các loại rau, củ, quả hay thủy hải sản như: tôm, cá,…Công nghệ bảo quản nông sản sau thu hoạch với máy sấy lạnh hoặc kho làm lạnh thường rất hiệu quả.
Xem thêm: Máy sấy lạnh là gì ? tại sao nên sử dụng máy sấy lạnh bảo quản thực phẩm
Nhiệt độ bảo quản lạnh thường là từ 10 độ C đến 0 độ C, tuỳ theo từng loại nông sản sẽ có nhiệt độ phù hợp. Hiện có 2 phương pháp bảo quản lạnh nông sản theo phương pháp tự nhiên và nhân tạo.
Phương pháp tự nhiên thường áp dụng ở những khu vực có thời tiết lạnh và tận dụng không khí lạnh của tự nhiên để bảo quản nông sản. Tuy nhiên, phương pháp này không mang lại hiệu quả cao, phụ thuộc quá nhiều thời tiết và không phải vùng địa lý nào cũng áp dụng được.
Phương pháp bảo quản lạnh nhân tạo là xây hệ thống kho lạnh hoặc kho có máy sấy lạnh để bảo quản nông sản. Công nghệ này có nhiều ưu điểm vượt trội như:
- Cho hiệu quả sấy cao
- Thực phẩm giữ trọn được hương vị, màu sắc
- Đảm bảo hàm lượng dinh dưỡng sau sấy
- Thời gian bảo quản kéo dài hơn các phương pháp thông thường
Từ đó, đáp ứng tối đa các tiêu chí về bảo quản nông sản. Đồng thời, giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí điện năng, an toàn trong quá trình sấy. Đây là mộ trong các phương pháp bảo quản nông sản sau thu hoạch tối ưu nhất.
Bảo quản thông thoáng
Bảo quản thông thoáng là phương pháp để nông sản vào các kho nhưng vẫn tiếp xúc với môi trường không khí bên ngoài. Các loại nông sản phù hợp với phương pháp này gồm các loại lúa, ngô, khoai, sắn,…Bởi các loại nông sản này ít chịu tác động của các nhân tố trong môi trường tự nhiên vì bản thân chúng đã có được độ khô nhất định.
Để có thể bảo quản thông thoáng thì hệ thống kho phải đảm bảo vừa thoáng vừa kín, kết hợp với hệ thống thông gió hợp lý nhằm tránh ẩm ướt. Nếu bên trong kho có độ ẩm cao hơn bên ngoài thì cần thực hiện thông gió tự nhiên (như mở hệ thống cửa) hoặc sử dụng quạt thông gió để đẩy khí khô bên ngoài vào. Ngược lại nếu độ ẩm bên ngoài môi trường cao hơn (vào những ngày nồm ẩm) thì cần đóng kín cửa kho để ngăn không cho không khí ẩm bay vào trong kho.
Tuy nhiên, phương pháp này lại có một nhược điểm khá lớn là hiệu quả bảo quản không cao. Nông sản vẫn có thể bị nấm mốc hoặc mối mọt nếu điều kiện thời tiết xấu, nhất là vào những thời điểm trời nồm ẩm, mưa nhiều.
Bảo quản kín
Với các loại nông sản là các loại hạt như: hạt hướng dương, hạt điều, óc chó,…thì cần áp dụng phương pháp bảo quản nông phẩm là bảo quản kín. Vì những giải pháp này giúp các loại hạt tránh bị ẩm, gây nấm mốc và tránh bị côn trùng tấn công làm hao hụt trọng lượng, hư hỏng.
Đây là phương pháp cho các loại nông sản vào môi trường kín, không có sự lưu thông không khí bên trong và bên ngoài kho. Hay chính là giải pháp bảo quản nông sản trong điều kiện thiếu oxy để hạn chế quá trình phát sinh, phát triển của các vi sinh vật/côn trùng phá hoại.
Để bảo quản kín người ta thường cho các loại hạt, hạt giống vào các túi polyetylen gắn kín rồi hút chân không hoặc thùng sắt tây đậy kín,…Cách bảo quản này sẽ giúp giữ được những tính chất, hàm lượng dinh dưỡng trong hạt và nâng cao thời hạn sử dụng.
Nhược điểm chính của phương pháp bảo quản này là số lượng nông sản bảo quản được ít. Nếu cần bảo quản với số lượng lớn sẽ rất mất thời gian, công sức mà thời gian bảo quản cũng không được lâu.
Như vậy, bài viết trên đã trả lời cho câu hỏi bảo quản nông sản nhằm mục đích gì và bằng cách nào. Các cách bảo quản nông sản sẽ có những ưu, nhược điểm khác nhau. Để nông sản giữ được tối đa giá trị thì việc bảo quản nông sản là chưa đủ. Cần chế biến nông sản theo phương pháp sấy lạnh để nâng cao chất lượng, tăng sự cạnh tranh của nông sản trên thị trường.
Để được tư vấn phương pháp bảo quản và chế biến nông sản, các bạn vui lòng liên hệ Hotline 0968 723 079 để có thông tin cụ thể.