Sau những ngày thời tiết đột ngột nắng nóng, tối 10/6, Hà Nội lại đón nhận một hiện tượng lạ, nhiều khu vực bị vây kín bởi khói mù. Từ khoảng 6-7h tối, khói bắt đầu xuất hiện và càng về đêm càng trở nên dày đặc. Show Các tuyến phố như Âu Cơ, Yên Phụ, Thanh Niên, Hùng Vương, Điện Biên Phủ, Hai Bà Trưng, Triệu Việt Vương, Đại Cồ Việt, Giải Phóng, Kim Đồng... bị khói bao phủ như một màn sương. Các khu vực Pháp Vân, Mỹ Đình, Định Công, Nhổn, đường Nguyễn Trãi, Trần Phú (Hà Đông), đường Lê Văn Lương, Trần Duy Hưng (Thanh Xuân)... khói cũng dày đặc không kém. Những khu vực giáp ngoại thành như: Thanh Xuân, Trung Hòa, Mỹ Đình bị ảnh hưởng nhiều nhất. Tại quảng trường trước sân vận động Mỹ Đình, hàng loạt người đi hóng gió, ngắm diều đêm đã phải về sớm do không hiểu khói từ đâu và lo ngại ảnh hưởng đến sức khỏe. Theo phản ánh của nhiều người dân, khói có mùi rơm cháy, gây cay mắt và khó thở. Nhiều gia đình đã phải đóng cửa từ rất sớm để ngăn khói tràn vào nhà, hoặc dùng quạt công suất lớn để thổi khói ra ngoài... Theo phản ánh của người dân vùng ngoại thành, cùng thời điểm bắt đầu đợt nắng nóng gay gắt đầu tiên trong hè, tại khu vực Hà Đông và các vùng ven đô, khói mù đã xuất hiện. Tuy nhiên, đến tối 10/6 mới trở nên đậm đặc, gây ra những phiền toái cho người dân.  Khói mù bao phủ đường Giải Phóng lúc 22h ngày 10/6 (Ảnh: N.Y). Đi tìm hiểu thêm, chúng tôi được ông Nguyễn Văn Lưỡng, Chi Cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường Hà Nội cho biết, thời điểm này, nông dân các huyện ngoại thành cũng đã gặt xong. Vì vậy, hiện tượng khói mù tràn vào nội thành có thể là do nhiều nơi ở các huyện ngoại thành đốt rơm rạ sau vụ thu hoạch lúa. Ngay trong ngày 11/6, Chi cục Bảo vệ môi trường Hà Nội đã đi nắm tình hình ở nhiều huyện phía Tây thành phố, đều ghi nhận cảnh người dân đang tiếp tục đốt rơm. “Nếu không nhắc nhở, nhiều nơi sẽ phải hứng chịu khói mù trong những ngày tới. Bằng cảm quan, nhiều người nhận thấy rõ có mùi khói rơm rạ nhưng cơ quan chuyên môn vẫn phải khảo sát lại. Kết quả phân tích dự kiến sẽ có trong vài ngày tới...", ông Lưỡng cho biết. Điều đáng lo ngại là Sở TN&MT Hà Nội năm nào cũng kiến nghị các huyện không cho phép đốt rơm rạ mà cần tìm giải pháp xử lý khác. Nhưng các huyện cũng "bí", chưa có hướng giải quyết cụ thể nào trong khi rơm rạ giờ chẳng dùng được vào việc gì nên người dân vẫn đốt sau khi thu hoạch… Không chỉ tại Hà Nội, theo phản ánh của người dân gọi về đường dây nóng, ngay các tỉnh lân cận như Hà Nam, Bắc Ninh, Hưng Yên đều xuất hiện khói rơm rạ. Thủ phạm giấu mặt Trao đổi với phóng viên Báo CAND, bà Nguyễn Lan Châu, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Trung ương cho biết, hiện tượng sương mù sau mấy ngày nắng nóng ở Hà Nội không phải là lần đầu tiên xuất hiện. Theo bà Châu, đây cũng không phải là hiện tượng lạ. Trên thế giới, các nước như Nhật và Australia cũng thường xuyên xuất hiện hiện tượng này. Đặc biệt ở Tokyo, khi nền nhiệt độ vượt quá 30 độ C, đã xuất hiện mù quang hóa. Mặc dù chưa có một công bố chính thức nào về tác hại của mù quang hóa đối với sức khỏe con người nhưng ai cũng có thể cảm nhận được mùi khét, tức ngực, khó thở, mệt mỏi khi đi vào vùng mù quang hóa. Hiện tượng mù quang hóa xảy ra trong mấy ngày nắng nóng vừa qua đậm đặc hơn ở phía Tây và phía Nam TP Hà Nội có thể giải thích do khu vực này đang có tốc độ xây dựng cao, xuất hiện nhiều khu đô thị, ít cây xanh nên nhiệt độ tại những khu vực này cao hơn, gây ra hiện tượng mù quang hóa mạnh mẽ hơn. Đốt rơm rạ dễ gây hậu quả nghiêm trọng Trên khắp các vùng ngoại thành Hà Nội, từ Gia Lâm, Đông Anh, Sóc Sơn, Thanh Trì… ở đâu cũng có hiện tượng đó. Đi dọc QL1 thời gian này cũng thấy xuất hiện tình trạng đốt rơm rạ như ở tỉnh Hà Nam, huyện Thường Tín… Thực tế, nhiều người nông dân chỉ nghĩ tới việc tiện lợi trước mắt mà không tính đến hậu quả. Nguy hiểm nhất là xảy ra các vụ tai nạn thương tâm do chính các đống rơm, đống lửa nằm ngay trên đường giao thông. Việc đốt rơm không chỉ là thủ phạm gây ra hậu quả nghiêm trọng cho người đi đường mà nó còn ảnh hưởng lớn đến môi trường sống của con người như: Làm tăng nhiệt độ cho môi trường, ô nhiễm không khí... Đây là một việc làm không có lợi cho đồng ruộng bởi khi đốt rơm rạ, các chất hữu cơ trong rơm rạ và trong đất do nhiệt độ cao đã biến thành các chất vô cơ. Đốt rơm rạ còn làm cho đồng ruộng bị khô, chai cứng do một lượng nước khá lớn bị bốc hơi trong quá trình rơm rạ cháy. Sương khói (tiếng Hán: 煙霧, yên vụ) là một loại chất gây ô nhiễm không khí. Từ "sương khói" được tạo ra trong những năm đầu thế kỷ 20 như là một từ ghép giữa các từ khói và sương mù để nói tới sương mù khói. Từ này sau đó đã được dành để chỉ hiện tượng được gọi là súp đậu sương mù, một vấn đề nghiêm trọng ở London từ thế kỷ 19 đến giữa thế kỷ 20. Đây là loại sương mù được gây ra bởi việc đốt một lượng lớn than trong một thành phố; khói sương này có chứa các hạt bồ hóng từ khói, sulfur dioxide và các thành phần khác. Sương khói hiện đại, như ở Los Angeles, là một loại ô nhiễm không khí có nguồn gốc từ khí thải xe cộ từ động cơ đốt trong và khói công nghiệp mà phản ứng trong bầu không khí với ánh sáng mặt trời để tạo thành chất gây ô nhiễm thứ cấp mà còn kết hợp với các khí thải chính để tạo thành sương khói quang hóa. Ở một số thành phố khác, chẳng hạn như Delhi, khói mức độ nghiêm trọng thường trầm trọng hơn do đốt rơm ở các khu vực nông nghiệp lân cận. Các mức độ ô nhiễm khí quyển của Los Angeles, Bắc Kinh, Delhi, Mexico City và thành phố khác đang tăng đảo ngược mà bẫy ô nhiễm gần mặt đất. Nó thường rất độc hại cho con người và có thể gây bệnh nghiêm trọng, rút ngắn tuổi thọ hoặc tử vong. Ở Việt Nam, gần đây thường xuyên xuất hiện sương khói "mù quang hóa" ở các đô thị lớn như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, trong khi các nhà khoa học xác định nguyên nhân xuất phát từ chính hoạt động xả thải của các phương tiện cơ giới, phương tiện tham gia giao thông với mật độ ngày càng dày đặc vào khu vực nội thị của các thành phố này. Nguyên nhân[sửa | sửa mã nguồn]Than đá[sửa | sửa mã nguồn]Lửa than, được sử dụng để sưởi ấm các tòa nhà riêng lẻ hoặc trong một nhà máy điện sản xuất, có thể phát ra những đám mây khói đáng kể góp phần vào sương khói. Ô nhiễm không khí từ nguồn này đã được ghi nhận tại Anh kể từ thời Trung Cổ. Đặc biệt là London đã nổi tiếng vào giữa thế kỷ thứ 20 với sương khói do đốt than gây ra, mà đã được đặt biệt danh "súp hạt đậu". Ô nhiễm không khí thuộc loại hình này vẫn còn là một vấn đề trong khu vực tạo ra khói đáng kể từ việc đốt than, như sự chứng kiến đợt sương khói mùa thu năm 2013 tại Cáp Nhĩ Tân, Trung Quốc, nơi đã phải đóng cửa đường sá, trường học, và sân bay. Khí thải từ xe cộ[sửa | sửa mã nguồn]Khí thải giao thông - chẳng hạn như từ xe tải, xe buýt, và xe ô tô - cũng đóng góp phần tạo sương khói. Dù các sản phẩm từ hệ thống xả của xe gây ô nhiễm không khí và là một thành phần quan trọng trong việc tạo ra sương mù ở một số thành phố lớn. Thủ phạm chính từ các nguồn vận chuyển là cacbon monoxide (CO), nitơ oxide (NO và NOx), các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi, sulfur dioxide, và hydrocarbon. Những phân tử này phản ứng với ánh sáng mặt trời, nhiệt, amonia, độ ẩm, và các hợp chất khác để tạo thành hơi độc, ôzôn mặt đất, và các hạt mà bao gồm sương khói. Sương khói quang hóa[sửa | sửa mã nguồn]Sương khói quang hóa chủ yếu do khí thải SO2 và khói từ hoạt động giao thông và công nghiệp. Sương mù quang hóa được hình thành trong một điều kiện thời tiết nhất định: có đủ ánh sáng, đủ nồng độ của chất ô nhiễm (khói, SO2 hoặc O3) và điều kiện địa lý, khí hậu không thuận tiện để khuếch tán các khí ô nhiễm đó. Đây là một loại ô nhiễm không khí nghiêm trọng, ảnh hưởng mạnh đến sức khỏe con người. Hỗn hợp các chất gây ô nhiễm không khí độc hại có thể bao gồm:
Tất cả những hóa chất mạnh thường có hoạt tính cao và tính oxy hóa. Sương khói quang hóa do đó được xem là một vấn đề của công nghiệp hóa hiện đại. Nó hiện diện trong tất cả các thành phố hiện đại, nhưng nó là phổ biến hơn ở các thành phố có nắng, ấm áp, khí hậu khô và một số lượng lớn các loại xe cơ giới. Do nó đi theo gió, nó có thể ảnh hưởng các khu vực có dân cư thưa thớt. Các nguyên nhân tự nhiên[sửa | sửa mã nguồn]Một ngọn núi lửa phun trào cũng có thể phát ra ở mức độ cao của lưu huỳnh dioxide cùng với một số lượng lớn các hạt vật chất; hai thành phần quan trọng vào việc tạo ra sương khói. Tuy nhiên, sương mù tạo ra như là một kết quả của một vụ phun trào núi lửa thường được biết đến là vog để phân biệt nó như là một sự xuất hiện tự nhiên. Chất carbon phóng xạ của một số loài thực vật có liên quan đến sự phân bố của sương khói ở một số khu vực. Ví dụ, các bụi cây creosote ở khu vực Los Angeles đã được chứng minh là có tác động vào phân phối sương khói đó là hơn là chỉ do đốt nhiên liệu hóa thạch. |
