Khó thở do nhiều bệnh gây ra, trong đó nguyên nhân đơn thuần có thể do thể trạng sức khỏe kém hoặc khó thở xảy ra đột ngột không rõ nguyên nhân, xảy ra khi dọn đồ hoặc nâng vật nặng. Một số người mắc bệnh hô hấp cũng có thể cảm thấy khó thở, dù chỉ thực hiện các hoạt động bình thường như lấy ghế ra hoặc đi qua một phòng khác.
Tuy nhiên, khó thở cũng có thể do các bệnh lý như: Bệnh phổi, bệnh tim, thiếu máu (số lượng hồng cầu ít). Đối với các bệnh lý có thể gây khó thở và bất kỳ một hoặc một sự kết hợp có thể dẫn đến cơn khó thở đột ngột. Ví dụ, khó thở rất thường gặp trong các bệnh phổi như COPD, khí phế thũng, hen suyễn, bệnh phổi mô kẽ, tăng huyết áp phổi và xơ nang phổi.
Cơn khó thở có thể xảy ra khi bệnh phổi không được kiểm soát hoặc khi bệnh trở nặng. Bệnh tim, đặc biệt là suy tim, cũng có thể gây ra cơn khó thở.
Ung thư khởi phát từ phổi hoặc lan đến phổi, ung thư nặng có thể gây ra cơn khó thở. Bất kỳ bệnh cơ hoặc bệnh thần kinh nào ảnh hưởng đến việc hô hấp cũng có thể gây ra cơn khó thở.
Khó thở đột ngột có thể trở nặng trong các tình huống như cơn kịch phát bệnh phổi hoặc bệnh tim mạn tính. Ngoài ra, các yếu tố môi trường có thể ảnh hưởng đến phổi như: Ô nhiễm không khí nặng hoặc phơi nhiễm khói củi trong những tháng lạnh, có thể kích phát cơn khó thở.
Đối với người làm việc ngoài trời với nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp, đi du lịch lên các vùng núi cao hoặc chỉ đơn thuần do thường xuyên làm các công việc nặng nhọc, cũng có thể khiến tình trạng khó thở đột ngột trở nặng. Những người viêm phổi, bị nhiễm trùng hoặc quá sợ hãi, lo lắng và hoảng loạn… cũng có thế khiến khó thở đột ngột trở nặng.
Khó thở do nhiều bệnh gây ra và đôi khi là một vấn đề nghiêm trọng. Ảnh minh hoạ.
Cần xử trí thế nào khi xuất hiện khó thở?
Nếu xuất hiện khó thở thì phải thật bình tĩnh, không nên sợ hãi. Điều đầu tiên cần làm là nghỉ ngơi, nếu tình trạng khó thở do tâm lý, do công việc nặng nhọc hoặc khi leo núi… thì cần hít thở sâu, không cố gắng nín thở.
Cần thả lỏng cơ thể, ngồi thẳng hoặc trong tư thế nửa nằm nửa ngồi. Có thể uống nhiều nước lọc, nước đường, trà gừng mật ong, nếu không thuyên giảm nên đưa đến cơ quan y tế gần nhất.
Cần theo dõi tình trạng khó thở xem tần suất lặp lại như thế nào, mức độ ra sao. Không phải mọi cơn khó thở đều nguy hiểm, vì thế cần phải biết khó thở thì nên làm gì, nếu khó thở kéo dài trên 30 phút có thể sẽ ảnh hưởng nhiều tới tính mạng, nhất là cơn khó thở gấp.
Với tình trạng khó thở ở người có các bệnh lý nền như: Tim mạch, COPD, khí phế thũng… thì việc cần thiết là hãy sử dụng thuốc đã kê đơn của các bác sĩ điều trị. Sau đó cần đưa người bệnh đến cơ sở gần nhất để được cấp cứu kịp thời.
Cần đến ngay cơ sở y tế khi tình trạng đột ngột khó thở nặng mà không khỏi. Ảnh minh hoạ.
Lời khuyên của thầy thuốc
Khó thở đôi khi là một vấn đề nghiêm trọng, vì vậy, nếu sức khỏe bình thường bỗng nhiên đột ngột bị khó thở, thì cần tránh lao động nặng, tránh hoạt động khom lưng gập người như nghề bốc vác, khiêng đồ nặng, cần có thời gian nghỉ ngơi thường xuyên trong một hoạt động. Làm việc với tần suất vừa phải, không làm việc quá gắng sức.
Cần tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, điều tiết hơi thở, sau đó mới chuyển qua bài tập chạy. Tuyệt đối không tập chạy khi khó thở, vì có thể gây ra tình trạng khó thở nặng hơn, dẫn đến ngất.
Nên tập thở với các bài tập đơn giản như động tác thiền, yoga, thở bụng thư giãn làm cho hơi thở sâu và không gồng sức tại cơ ngực, phổi…
Cần đến ngay cơ sở y tế khi tình trạng đột ngột khó thở nặng mà không khỏi, đau ngực cùng với khó thở. Không cảm thấy bớt sau khi sử dụng thuốc chỉ định mà bác sĩ đã cho.
Người bệnh khó thở kèm theo sốt hoặc thay đổi số lượng, màu sắc, độ nhầy của đờm. Có cảm giác khó thở không mất đi sau khi nghỉ ngơi 30 phút.
Khi bị tức ngực khó thở, người ta thường nghĩ ngay đến những bệnh lý về tim mạch. Tuy nhiên, tình trạng này còn là biểu hiện của nhiều bệnh khác nữa. Vậy bị tức ngực khó thở là bệnh gì? Bạn nên biết về nguyên nhân và các triệu chứng thường gặp để phòng ngừa cũng như được điều trị kịp thời.
Tức ngực khó thở là gì?
Tức ngực khó thở là tình trạng khá phổ biến, có thể xảy ra ở mọi độ tuổi. Những người bị tức ngực khó thở đa số đều có cảm giác ngực như bị đè nén, chèn ép lại. Khó chịu ở ngực hoặc cổ họng, cùng với đó là biểu hiện khó thở hoặc khó chịu sau khi ăn. Phần lớn những ai có dấu hiệu đau tức ngực khó thở đều lo lắng là do cơn đau tim. Tuy nhiên, tức ngực khó thở có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, có thể liên quan đến các bệnh lý tim, phổi và các cơ quan khác.
Tức ngực khó thở là biểu hiện của bệnh gì?
Đau tức ngực khó thở có thể là triệu chứng của nhiều bệnh lý khác nhau, như:
1. Bệnh tim mạch
Đây là một trong những bệnh đầu tiên mà người ta sẽ nghĩ đến nếu có triệu chứng tức ngực khó thở. Các vấn đề về tim mạch thường có biểu hiện đau tức ngực, khó thở như:
- Đau ngực: Người bệnh bị khó thở khi gắng sức, ngay cả khi đã nghỉ ngơi vẫn không giảm. Cơn đau thắt ngực kéo dài khoảng 5-10 phút và có xu hướng lặp lại nhiều lần. Kèm theo đó là một số triệu chứng điển hình như nhịp tim nhanh, mạch đập không đều, chóng mặt, ngất xỉu, buồn nôn, thường xuyên mệt mỏi,…
- Viêm màng ngoài tim: Khi lớp màng ngoài tim bị tổn thương viêm sẽ gây ra các triệu chứng bao gồm đau ngực tùy theo mức độ có thể từ từ cho đến dữ dội, khó thở, tim đập nhanh. Ngoài ra, người bệnh có thể sốt nhẹ, ho, có cảm giác yếu đuối, bị sưng chân và căng vùng bụng.
- Viêm cơ tim tùy theo từng thể gây bệnh sẽ có các triệu chứng lâm sàng khác nhau. Các triệu chứng ban đầu có thể là: đau tức ngực, khó thở khi gắng sức, nhịp tim nhanh, mệt mỏi,… Một số người bệnh có thể gặp thêm các triệu chứng khác như ngất xỉu, nhức đầu, đau khớp, sốt,….
- Bệnh cơ tim phì đại: Tức ngực khó thở cũng là một trong các là biểu hiện của bệnh cơ tim phì đại. Đây là bệnh lý do cơ tim bị dày lên hoặc phì đại bất thường làm ảnh hưởng đến khả năng bơm máu của tim. Ngoài hụt hơi, đau tức ngực khó thở thì người bệnh còn thấy tim đập nhanh, có tiếng thổi tim, ngất xỉu,…
- Bệnh van tim: Khi một hoặc nhiều van tim có vấn đề như: hở van, hẹp van, sa van, người bệnh thường có các biểu hiện khó thở, chóng mặt, khó chịu ở ngực, đánh trống ngực, phù chân hoặc bàn chân, tăng cân một cách bất thường.
- Bệnh mạch vành: Cảm giác tức ngực khó thở có thể là dấu hiệu của bệnh mạch vành.
- Bóc tách động mạch chủ: Máu có thể len vào giữa chỗ mạch máu rách hoặc nứt gây bóc tách giữa lớp áo giữa và lớp áo trong động mạch chủ. Sự tích tụ tại chỗ có thể khiến cho động mạch bị vỡ và gây ra tức ngực khó thở là biểu hiện điển hình.
- Nhồi máu cơ tim: Đây là một trong các dạng bệnh lý nguy hiểm nhất của bệnh mạch vành, khi không được can thiệp kịp thời có thể ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng người bệnh.
Xem thêm: Hồi hộp khó thở là triệu chứng của bệnh gì? Nguyên nhân do đâu?
2. Bệnh liên quan đến phổi có thể liên quan tức ngực đi kèm khó thở
Một số bệnh liên quan đến phổi khiến người bệnh có biểu hiện đau tức ở ngực kèm theo khó thở thường là:
- Viêm phế quản cấp: Là biểu hiện tình trạng viêm nhiễm đường hô hấp khiến người bệnh ho, khàn tiếng, khó thở và dễ bị tức ngực nếu ho nhiều.
- Viêm phổi: Đau tức ngực khó thở là một trong những biểu hiện của bệnh viêm phổi.
- Viêm màng phổi: Lớp màng bao phủ bên ngoài phổi bị tổn thương, viêm nhiễm có thể khiến người bệnh đau ngực đột ngột, dữ dội khi thở, hụt hơi, khó thở, sốt, nhức mỏi cơ thể.
- Thuyên tắc phổi: Người bệnh cảm thấy bị tức ngực khó thở nếu cục máu đông hình thành trong động mạch phổi làm giảm việc trao đổi khí và máu tại phổi sẽ khiến lượng oxy trong máu thấp, ảnh hưởng đến phổi và nguy cơ đe dọa tính mạng.
- Tăng áp phổi: Các triệu chứng ở giai đoạn đầu của bệnh thường không đặc hiệu, bệnh khởi phát từ từ. Trong đó, tức ngực khó thở là một trong những dấu hiệu hay gặp nhất.
- Lao phổi: Ho nhiều, ho ra máu khi bị lao phổi khiến người bệnh cảm thấy tức ngực, hay khó thở.
- Xẹp phổi: Tổn thương có thể dẫn đến tình trạng đau ngực khó thở liên tục.
- U phổi: Ở giai đoạn đầu, các biểu hiện thường không cụ thể. Nhưng khi bệnh tiến triển nặng, người bệnh sẽ bị khó thở, khàn tiếng, gặp hội chứng Pancoast, hội chứng Horner.
3. Bệnh đường tiêu hóa
Các bệnh lý về đường tiêu hóa có thể xuất hiện triệu chứng tức ngực khó thở thường là:
- Viêm loét dạ dày tá tràng: Người bệnh có thể gặp cơn đau vùng thượng vị, tức ngực, khó chịu.
- Trào ngược dạ dày thực quản: Do thức ăn cùng axit dư thừa bị trào ngược lên trên thực quản nên sẽ gây ra cảm giác nóng rát cổ họng, ợ chua, nôn, tức ngực,…
- Rối loạn co thắt thực quản: Hoạt động của ống dẫn thức ăn rối loạn co thắt có thể khiến người bệnh bị đau tức ở ngực và thấy khó thở.
- Thủng thực quản: Triệu chứng tức ngực khó thở xuất hiện đột ngột với mức độ nặng có liên quan đến tình trạng thủng thực quản, người bệnh nôn nhiều.
Các loại tức ngực khó thở thường gặp
Có nhiều dạng tức ngực khó thở, được phân loại như sau:
1. Tức ngực khó thở
Tự nhiên tức ngực khó thở là tình trạng rất thường gặp, thường có liên quan đến các bệnh tim mạch. Người gặp các vấn đề về đường hô hấp hay tiêu hóa có thể gặp triệu chứng đau tức ở ngực và khó thở.
Ngoài ra, yếu tố tâm lý cũng có thể dẫn đến biểu hiện khó thở và đau tức ngực khi bạn quá lo lắng, hoảng sợ hoặc thường xuyên căng thẳng. Lúc này, bạn cần cân bằng lại cảm xúc, điều chỉnh lối sống, làm việc và nghỉ ngơi hợp lý, vận động thể chất đều đặn là được.
2. Tức ngực khó thở buồn nôn
Khi tức ngực khó thở có kèm theo triệu chứng buồn nôn, bạn nên chú ý, vì đây là dấu hiệu cảnh báo về các bệnh lý như: bệnh về đường hô hấp, bị trào ngược dạ dày – thực quản,…
3. Tức ngực khó thở khi nằm
Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo một số bệnh lý như: Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, bệnh tim mạch, chứng ngưng thở khi ngủ. Vì vậy, nếu bạn có biểu hiện tức ngực khó thở khi nằm xuống cần nhanh chóng đi khám để bác sĩ xác định nguyên nhân và có phương pháp điều trị thích hợp.
4. Tức ngực khó thở tim đập nhanh
Biểu hiện này thường gặp phải ở những bệnh nhân mắc các vấn đề ở tim hoặc phổi. Nếu không được can thiệp sớm, bệnh có thể trở nên nghiêm trọng hơn và gây ra các biến chứng nguy hiểm.
5. Tức ngực khó thở đau lưng
Thường gặp khi bạn bị căng cơ, chấn thương xương sườn, viêm sụn sườn,… Để có được chẩn đoán chính xác hơn thì tốt nhất bạn nên đến bệnh viện để kiểm tra và điều trị.
Nguyên nhân gây tức ngực khó thở
Những nguyên nhân có thể gặp khiến bạn bị đau tức ở vùng ngực, khó thở như:
- Do yếu tố tâm lý: Lo lắng, quá căng thẳng thường khiến bạn bị khó thở, tức ngực. Nhưng nó xảy ra trong một thời gian ngắn và có thể khắc phục được thông qua điều chỉnh lối sống, ổn định tinh thần. (1)
- Mắc bệnh tim: Người bệnh gặp vấn đề liên quan đến tim mạch thường có biểu hiện là tức ngực khó thở. Lúc này, người bệnh nên đến bệnh viện để kiểm tra kỹ hơn và điều trị sớm để tránh những biến chứng nguy hiểm.
- Do bệnh liên quan đến phổi: Viêm phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, thuyên tắc phổi, u phổi,…
- Dị ứng: Một số người bị dị ứng với bụi bẩn, hóa chất, lông thú nuôi, phấn hoa,… có thể thấy tức ngực, khó thở. Nhất là ở bệnh nhân bị hen suyễn thì triệu chứng dễ xuất hiện hơn.
Triệu chứng tức ngực khó thở thường gặp
Tình trạng tức ngực có thể khiến người bệnh cảm thấy khó chịu, lồng ngực như bị đè nén lại. Từ đó, khiến cho việc hít thở cũng trở nên khó khăn hơn. Cơn đau ngực khó thở càng trở nên trầm trọng khi người bệnh cố hít thở sâu. Tiếng thở có thể khò khè, nghe được tiếng thở, nhịp tim nhanh. Ngoài ra, một số trường hợp còn kèm theo triệu chứng ho, điển hình là khi bị các bệnh lý về phổi. (2)
Tình trạng tức ngực khó thở được chẩn đoán thế nào?
Để xác định được đâu là nguyên nhân gây ra tình trạng tức ngực khó thở, trước tiên, bác sĩ sẽ khám lâm sàng, dựa vào tiền sử bệnh để nhận biết. Nếu có kèm theo các biểu hiện khác hoặc người bệnh bị đau tức ngực và khó thở nặng, bác sĩ sẽ cho thực hiện các chẩn đoán chuyên sâu hơn:
- Chụp X-quang ngực hoặc chụp CT scan ngực có cản quang;
- Điện tâm đồ;
- Xét nghiệm máu;
- Siêu âm tim;
- Siêu âm động mạch chủ;
- Xét nghiệm men tim;
- Chụp cắt lớp vi tính động mạch vành có cản quang.
Chup X-quang ngực giúp xác định nguyên nhân tức ngực khó thở
Tức ngực khó thở có những biến chứng gì?
Bị tức ngực khó thở thoáng qua, không quá nặng có thể liên quan đến các bệnh thông thường như ăn uống khó tiêu hoặc do vấn đề về tâm lý. Tình trạng này không quá nguy hiểm và bạn có thể tự khắc phục được. Tuy nhiên, khi cơn đau tức ở ngực và khó thở xuất hiện liên tục, với cường độ tăng dần, có thể là dấu hiệu cảnh báo những bệnh lý nguy hiểm hơn như: bệnh về tim mạch, bệnh ở phổi, bệnh lý vùng thành ngực.
Những bệnh lý này nếu không được điều trị sớm sẽ càng trở nên nghiêm trọng, có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm khác, thậm chí ảnh hưởng đến tính mạng.
Nên làm gì khi gặp tình trạng tức ngực khó thở?
Ngay khi nhận thấy vùng ngực bị đau tức, có cảm giác khó thở, bạn nên dừng công việc đang làm lại, ngồi xuống nghỉ ngơi. Bạn chỉ cần hít thở đều và nhẹ nhàng, từ từ ổn định tinh thần để giúp giảm bớt cơn đau.
Nếu bạn không chắc chắn được đâu là nguyên nhân dẫn đến tình trạng tức ngực khó thở, tốt nhất nên đến bệnh viện để được bác sĩ kiểm tra. Khi được bác sĩ chẩn đoán nguyên nhân và đưa ra phương pháp điều trị, người bệnh cần tuân thủ theo phác đồ mà bác sĩ đưa ra, uống thuốc theo chỉ định.
Song song với đó, người bệnh cần có sự điều chỉnh trong lối sống, chế độ ăn uống và sinh hoạt hằng ngày sao cho hợp lý. Điều này sẽ hỗ trợ cho việc điều trị bệnh hiệu quả hơn và nhanh chóng hơn.
Phương pháp điều trị chứng tức ngực khó thở
Việc điều trị chứng tức ngực khó thở phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Sau khi xác định được đâu là lý do khiến bạn bị đau tức ngực khó thở, kết hợp với tình hình sức khỏe, bác sĩ có thể áp dụng các phương pháp điều trị như:
- Dùng thuốc: Các loại thuốc được dùng theo nguyên nhân gây bệnh thường là thuốc giãn phế quản, thuốc chống lo âu, thuốc dị ứng,… Bệnh nhân cần uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ, không tự ý tăng hoặc giảm liều để tránh các tác dụng phụ không mong muốn.
- Phục hồi chức năng phổi: Nếu chứng tức ngực khó thở xuất phát từ các bệnh lý ở phổi, người bệnh có thể phải thở oxy để cải thiện, tiến hành liệu trình phục hồi chức năng phổi.
- Phục hồi chức năng tim: Những bất thường tại tim được điều trị sẽ giúp cải thiện tình trạng đau tức ngực khó thở.
- Điều chỉnh lối sống: Một lối sống khoa học sẽ hỗ trợ giảm triệu chứng và giúp tăng hiệu quả trong điều trị các bệnh lý khác.
- Tập vật lý trị liệu: Ở một số trường hợp, người bệnh được khuyến khích tập vật lý trị liệu để cải thiện sức khỏe và nâng cao chức năng của hệ hô hấp. (3)
Cách phòng ngừa và cải thiện tức ngực khó thở
Bạn có thể phòng ngừa và cải thiện tình trạng tức ngực khó thở bằng những biện pháp sau:
- Vận động, tập luyện thể thao đều đặn: Bạn nên dành khoảng 30 phút mỗi ngày để luyện tập thể thao, các môn có thể tập như: đi bộ, chạy bộ, đạp xe, yoga, thiền,… (4)
- Xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý: Khẩu phần ăn hằng ngày nên có sự cân bằng 4 nhóm dưỡng chất; hạn chế những thực phẩm có chứa cholesterol, nội tạng động vật. Thay vào đó, bạn nên ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt,…
- Không nên uống rượu, bia, caffeine; tránh hút thuốc lá,…
- Tránh làm việc quá nhiều, căng thẳng hoặc áp lực cao.
- Bạn nên đi kiểm tra sức khỏe định kỳ để kịp thời phát hiện và điều trị bệnh sớm.
Để đặt lịch khám, tư vấn và điều trị với các bác sĩ chuyên khoa tim mạch tại Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách hàng có thể liên hệ theo thông tin sau:
Tức ngực khó thở có thể là biểu hiện thường gặp, nhưng có thể tiềm ẩn dấu hiệu bệnh lý cần thăm khám, điều trị. Việc chủ động kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường để can thiệp kịp thời!
Làm thế nào để biết mình bị khó thở?
Các dấu hiệu cảnh báo.
Khó thở khi nghỉ ngơi trong khi khám..
Ý thức chậm, kích thích vật vã hoặc lú lẫn..
Sử dụng cơ hô hấp phụ và thông khí kém..
Đau ngực..
Tiếng ran nổ.
Sụt cân..
Đổ mồ hôi đêm..
Đánh trống ngực..
Mệt khó thở là triệu chứng của bệnh gì?
Nguyên nhân của triệu chứng này có thể do cơ thể hoạt động quá sức hoặc do các bệnh lý của cơ thể như bệnh tim, viêm phổi, hen suyễn, ung thư phổi, tràn dịch màng phổi, phổi tắc nghẽn mạn tính, thiếu máu. Trong đó, có thể thấy bệnh lý về hô hấp chiếm tỉ lệ cao, là nguyên nhân quan trọng và chủ yếu.
Làm gì khi bị khó thở hụt hơi?
Cách xử trí giảm tình trạng khó thở.
Thở sâu. Thở sâu đường bụng có thể giúp bạn kiểm soát tình trạng khó thở. ... .
Thở mím môi. Thở mím môi được xem là kỹ thuật đơn giản để kiểm soát tình trạng khó thở. ... .
Ngồi thả lỏng và hơi nhô người về phía trước. ... .
Hít hơi nước. ... .
Tìm tư thế thoải mái. ... .
Sử dụng quạt. ... .
Uống cà phê ... .
Uống trà gừng..
Tại sao thiếu máu gây khó thở?
Tình trạng thiếu máu khiến phổi phải làm việc nhiều hơn để cung cấp thêm máu và oxy nuôi cơ thể. Điều này có thể gây ra áp lực không đáng có lên phổi và làm bạn cảm thấy khó thở. Nếu bạn bị khó thở mà không có nguyên nhân nào rõ ràng (như viêm phổi hay hen suyễn) thì đó có thể là dấu hiệu thiếu máu mà bạn cần lưu ý.