Philippines đã và đang kết hợp các hoạt động ngoại giao, viện đến pháp quyền và duy trì sự hiện diện kiên định của lực lượng hải quân để bảo vệ (Bãi Cỏ Mây) Second Thomas Shoal, một hòn đảo trên biển trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của nước này, trước các chiến thuật vùng xám hòng gây áp lực của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (Trung Quốc). Theo tin tức địa phương, lực lượng cảnh sát biển và các tàu dân quân biển Trung Quốc đã dựa vào tuyên bố sai trái rằng bãi cạn ở Biển Đông là lãnh thổ Trung Quốc để bao vây bãi cạn này trong nhiều tháng. Ông Chester Cabalza, chủ tịch của Cơ quan Phát triển và Hợp tác An ninh Quốc tế của Manila, nói với DIỄN ĐÀN, “Bãi cạn Ayungin là một cửa ngõ chiến lược dẫn ra Bãi Cỏ rong (Reed Bank), được cho là có trữ lượng dầu mỏ và khí đốt tự nhiên dồi dào”. Ông nhắc đến bãi cạn này với tên nó được gọi ở Philippines. “Do đó, đây là một phần chiến lược trong EEZ của Philippines”. Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền đối với bãi cạn trên cơ sở “đường chín đoạn” mà chế độ của nước này tự ý đưa ra. Tuyên bố đó đã bị Tòa án Trọng tài Thường trực quốc tế phán quyết là không có hiệu lực về mặt pháp lý vào năm 2016 theo Công ước về Luật Biển của Liên Hợp Quốc, trong đó quy định các quốc gia có vùng EEZ kéo dài 200 hải lý từ bờ biển và được độc quyền khai thác tài nguyên biển trong EEZ của mình. Tàu BRP Sierra Madre của Hải quân Philippines, trong ảnh, một tàu đổ bộ thời Chiến tranh thế giới thứ hai, đã được neo đậu tại bãi cạn này từ năm 1999 trong vai trò là một tiền đồn phòng thủ để đánh dấu hòn đảo này là nằm trong EEZ của Philippines, ông Cabalza cho biết. Lực lượng Thủy quân lục chiến và Thủy thủ Philippines phục vụ ở tiền đồn, nơi đã bị các tàu của Trung Quốc chèn ép, thỉnh thoảng lại cắt nguồn cung cấp thực phẩm và nước tiếp tế cho bãi cạn. Ông cho biết hầu hết các tàu Trung Quốc được triển khai xung quanh bãi cạn là lực lượng cảnh sát biển hoặc dân quân hàng hải, gọi chiến thuật của họ là một phần của chiến lược nhằm đánh bật Philippines và chiếm lấy quyền sở hữu bất hợp pháp cho Bắc Kinh. Trung Quốc đã sử dụng chiến lược tương tự trong năm 2012 để giành được quyền kiểm soát đối với bãi cạn Scarborough, một bãi cạn khác nằm trong EEZ của Philippines, ông Cabalza nói thêm. Báo Philippine Daily Inquirer đưa tin rằng, vào cuối tháng 4 năm 2022, các tàu của Trung Quốc đã sử dụng lưới đánh cá và phao để chặn hai tàu tiếp tế và tàu hộ tống của Lực lượng Cảnh sát Biển Philippines, không cho họ tiếp cận tàu BRP Sierra Madre. Vào ngày 10 tháng 6 năm 2022, chính phủ Philippines đã đệ đơn ngoại giao trình bày rằng các tàu của Trung Quốc không có quyền đánh bắt cá xung quanh Bãi cạn Ayungin Shoal hoặc giám sát hay can thiệp vào các hoạt động của Philippines ở đó. Một tuần sau, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã kêu gọi Trung Quốc “chấm dứt các hành động khiêu khích và tôn trọng luật pháp quốc tế ở Biển Đông,” viện dẫn Bãi Cỏ Mây và Rạn san hô Whitsun, một bãi đất khác trong EEZ của Philippines, nơi khoảng 100 tàu của Trung Quốc đã tụ tập vào tháng 4 năm 2022. Philippines và Hoa Kỳ đã là đồng minh quân sự kể từ năm 1951. Vào cuối tháng 6 năm 2022, Lực lượng Cảnh sát Biển Philippines đã tiếp tế cho tàu BRP Sierra Madre và luân chuyển thủy thủ đoàn của tàu, nhưng chỉ sau khi một tàu cảnh sát biển Trung Quốc gần đó truyền tin sai lệch qua sóng vô tuyến rằng tàu của Philippines đang ở trong lãnh thổ của Trung Quốc và, do đó, cần được cho phép thì mới được tiến hành các hoạt động của mình, báo The Star của Manila đưa tin. Ông Cabalza mô tả sự kết hợp của Manila giữa hoạt động ngoại giao, sự hợp tác và sự hiện diện của lực lượng hải quân là “chiến thuật tốt nhất” để đối phó với sự hung hăng của Bắc Kinh. Bằng cách “phô trương sức mạnh quân sự của mình” xung quanh Bãi Cỏ Mây và các bãi đất khác, ông cho biết, Bắc Kinh có thể sẽ châm ngòi cho sự phản đối từ các quốc gia khác có tuyên bố chủ quyền lãnh thổ, bao gồm Malaysia, Đài Loan và Việt Nam. Philippines ngày 20/5 thách thức Trung Quốc mở bãi cạn Scarborough cho quốc tế điều tra sau khi Manila cáo buộc Bắc Kinh phá hủy môi trường biển của bãi cạn này. Căng thẳng trên biển đang gia tăng ở Biển Đông giữa Manila và Bắc Kinh, khi Philippines cáo buộc Trung Quốc sử dụng vòi rồng và ngăn chặn việc đi qua các bãi cạn và rạn san hô đang tranh chấp. Quyền kiểm soát bãi cạn Scarborough, bị Trung Quốc chiếm giữ vào năm 2012, được nêu ra trong vụ kiện của Philippines tại tòa án trọng tài La Haye. Tòa phán quyết vào năm 2016 rằng yêu sách của Bắc Kinh đối với 90% Biển Đông là không có cơ sở trong luật pháp quốc tế. Phát ngôn viên An ninh Quốc gia Philippines Jonathan Malaya nói trong một cuộc họp báo: “Chúng tôi báo động và lo lắng về tình hình đang diễn ra ở đó”. Ông Malaya cho biết thêm, sự đồng thuận của chính phủ ngày càng tăng rằng cần phải khởi kiện Trung Quốc về việc phá hủy các rạn san hô, bao gồm cả việc đánh bắt các loài sò khổng lồ có nguy cơ tuyệt chủng ở Biển Đông. Các bức ảnh do lực lượng tuần duyên Philippines chụp từ năm 2018 đến năm 2019 cho thấy các cá nhân mà họ cho là ngư dân Trung Quốc đánh bắt trái phép sò khổng lồ, cá đuối, ốc biển và rùa biển làm suy thoái môi trường biển của bãi cạn. Ông Jay Tarriela, phát ngôn viên của lực lượng tuần duyên, phát biểu tại hội nghị ngày 20/5: “Đó là bằng chứng rõ ràng về sự bất cần. Họ không thực sự quan tâm đến môi trường biển”. “Nếu quý vị thực sự tin những gì quý vị đang nói, hãy mở Bajo de Masinloc cho quốc tế điều tra, đó phải là bên thứ ba”, ông Malaya nói, sử dụng tên của Manila đặt cho Bãi cạn Scarborough. Tuần trước, lực lượng tuần duyên Trung Quốc đã công bố các quy định nhằm thực thi luật năm 2021 cho phép chính quyền bắn vào tàu nước ngoài khi chủ quyền và quyền chủ quyền của nước này bị xâm phạm. Bộ Ngoại giao Trung Quốc ngày 20/5 nói “nếu không có hành vi bất hợp pháp nào của các cá nhân và tổ chức liên quan thì không cần phải lo lắng”. Nhưng ông Malaya cho biết Trung Quốc không có thẩm quyền trên biển cả và các quy định mới nhất đã đi ngược lại luật pháp quốc tế, coi chúng là một “chiến thuật hù dọa” nhằm đe dọa và ép buộc các nước láng giềng châu Á. Ông nói: “Philippines sẽ không bị Tuần duyên Trung Quốc đe dọa hay uy hiếp. Chúng tôi sẽ không bao giờ khuất phục trước những chiến thuật gây sợ hãi này”. Lực lượng tuần duyên Philippines đã công bố các bức ảnh giám sát ghi lại cảnh ngư dân Trung Quốc đánh bắt số lượng lớn sò khổng lồ trong nhiều năm tại một đầm phá ở bãi cạn Scarborough, nhưng cho biết các dấu hiệu về các hoạt động như vậy đã dừng lại vào tháng 3 năm 2019. Các phần của san hô xung quanh dường như bị thiệt hại nặng, điều mà lực lượng tuần duyên cho biết rõ ràng là do nỗ lực tìm kiếm thêm sò của người Trung Quốc. Đầm phá này là khu vực đánh cá nổi bật mà người Philippines gọi là Bajo de Masinloc và người Trung Quốc gọi là Huangyan Dao (Bãi cạn Scarborough) ở phía tây bắc Philippines. “Đó là những con sò khổng lồ cuối cùng còn sót lại mà chúng tôi nhìn thấy ở Bajo de Masinloc”, phát ngôn viên lực lượng Tuần duyên Philippines Phó Đề Đốc Jay Tarriela cho biết trong một cuộc họp báo. Phụ tá Tổng Giám đốc Hội đồng An ninh Quốc gia Jonathan Malaya nói: “Chúng tôi cảnh giác và lo lắng về tình hình đang diễn ra ở đó”. Ông kêu gọi Trung Quốc nên cho phép các chuyên gia của Liên hiệp quốc và các nhóm môi trường tiến hành một cuộc điều tra độc lập. Tòa đại sứ Trung Quốc tại Manila không trả lời ngay yêu cầu bình luận. Bắc Kinh đã nhiều lần khẳng định chủ quyền của mình đối với phần lớn Biển Đông bận rộn. Philippines đã áp dụng chính sách công khai các hành động ngày càng quyết đoán của Trung Quốc trong vùng biển tranh chấp để giành được sự ủng hộ của quốc tế, và cuộc họp báo là nỗ lực mới nhất của nước này nhằm lên án quyền quản lý của Trung Quốc đối với Bãi cạn Scarborough. Sự thù địch về lãnh thổ đã làm dấy lên lo ngại về một cuộc xung đột lớn hơn có thể liên quan đến Mỹ. Mỹ đã cảnh báo rằng họ có nghĩa vụ bảo vệ Philippines, đồng minh hiệp ước lâu đời của mình, nếu lực lượng, tàu và máy bay của Philippines bị tấn công vũ trang, kể cả ở Biển Đông. |
