Những thiệt hại đối với trẻ
Cho đến nay trên thị trường, chưa có nhà sản xuất nào khuyến cáo các bà mẹ về việc không nên lạm dụng, hay chính xác hơn là không nên dùng sữa cao năng lượng cho trẻ em khi chưa thật cần thiết. Các quảng cáo trên phương tiện truyền thông đại chúng, trên bao bì hộp sữa của hiệu P, S đều nhấn mạnh đến việc dùng 3 ly sữa/ngày cung cấp cho bé đầy đủ năng lượng và dinh dưỡng. Dịp tết, ca sĩ L. còn quảng cáo cho cách phòng chống suy dinh dưỡng cho bé vào ngày bận rộn bằng cách dùng sữa cao năng lượng vào bữa ăn mỗi ngày.
Quảng cáo của nhãn sữa trị trẻ biếng ăn P còn đưa hình ảnh nếu bé không thích ăn, hãy đưa sữa cao năng lượng cho bé uống, dẫn đến sai lầm trong cách nuôi con của bà mẹ. Thực tế tiêu dùng cho thấy, những bà mẹ dùng sữa cao năng lượng cho con đều gặp phải tình trạng: trẻ biếng ăn, uống sữa “xịn” nhưng bé gầy còm, bé rất lười ăn và rất khó để tập cho bé ăn uống đúng cữ.
Sai lầm tập trung ở điểm dùng sữa cao năng lượng thay thế bữa ăn. Khẩu phần của bé trên 6 tháng bắt buộc phải có các cữ ăn dặm, nấu từ cháo hoặc bột để cân đối chất xơ, bột, đạm và quan trọng nhất là tập cho cơ hàm quen nhai, hệ tiêu hoá hoạt động... Trên 1 tuổi, mỗi ngày bé phải có 2 - 3 chén cháo hoặc cơm nát. Nếu trẻ bị suy dinh dưỡng thì sữa cao năng lượng chỉ nên dùng vào bữa ăn phụ.
Bác sĩ N.T, Bệnh viện Nhi Đồng 1 TPHCM đã từng khám bệnh cho nhiều trẻ bị nổi nhọt, mụn thường xuyên. Ông nói, đa phần các bà mẹ này đều dùng sữa loại xịn nhất cho con, bé bị tình trạng dư đường, dư béo.
Người tiêu dùng khôn ngoan cần nhận ra rằng những “trung tâm tư vấn dinh dưỡng” của các hãng không phải là trung tâm y tế chức năng mà chỉ nhằm phục vụ cho nhà bào chế sữa bán thật nhiều sữa. Bà N. T. M, ngụ tại Q. Tân Bình từng gọi đến tư vấn vì con bị táo bón, chuyên viên dinh dưỡng trả lời do năng lượng trong sữa cao, chỉ cần pha loãng ra là ổn. Không nên đổi sữa vì có thể gây "rối loạn tiêu hoá".
Sữa cao năng lượng - Không phải thần dược
Thực ra, sữa cao năng lượng chỉ nhằm mục tiêu cung cấp năng lượng, không thể thay thế các bữa ăn với đầy đủ dưỡng chất. Dùng lâu dài cho bé - nhất là bé trong môi trường đô thị thiếu vận động - vừa gây suy dinh dưỡng vừa gây béo phì, làm cho biếng ăn càng đổ nặng thêm.
Khi sử dụng loại sữa có loại năng lượng (từ chất béo) có độ thẩm thấu cao này, nhung mao ruột sẽ trở nên “lười phát triển” bình thường, về sau khả năng hấp thu các loại thức ăn, nhất là chất béo khác sẽ khó khăn hơn, gây biến chứng mãn tính về tiêu hoá cho trẻ. Có tài liệu còn cho rằng về sau trẻ sẽ dị ứng với các loại chất béo khác.
Bệnh biếng ăn ngày càng nhiều trong xã hội đang có một mức độ đô thị hoá nhất định. Để giải quyết căn bệnh này, cha mẹ cần trang bị các kỹ năng, hiểu rõ tâm sinh lý của trẻ qua các trung tâm dinh dưỡng thứ thiệt, chứ không phải loại trung tâm trực thuộc các nhà bào chế sữa luôn có động cơ bán hàng cao hơn động cơ trị liệu.
Không nên lạm dụng năng lượng từ chất béo
Trở lại với tác hại của sữa cao năng lượng trị biếng ăn. Cơ chế giải quyết cái gọi là “cao năng lượng” chủ yếu là chất béo dạng hấp thu nhanh chuỗi trung bình, còn có tên gọi tắt tiếng Anh là MCT, chất béo đang trở thành thời thượng trong các chiến dịch truyền thông thương mại gần đây.
Từ buổi đầu của khoa học dinh dưỡng, các tác giả kinh điển như Voi, Saternikov đã cho rằng tương quan hợp lý giữa P:L:G trong khẩu phần nên là 1:1:5 (nghĩa là 1g protein (đạm) nên có 1g lipit (béo) và 5g gluxit (đường)). Những nghiên cứu sau này cho thấy công thức trên chỉ thích hợp cho những người lao động thể lực hoặc có nếp sống hoạt động. Với công thức 1:1:4 năng lượng do protein vào khoảng 14%, do lipit 30%, do gluxit 56%. Hiện nay người ta thường thể hiện tính cân đối giữa protein, lipit, gluxit và cả các thành phần dinh dưỡng khác trong khẩu phần không theo đơn vị trọng lượng (g) mà theo đơn vị năng lượng.
Sữa cao năng lượng cho trẻ em đang bán trên thị trường phổ biến cung cấp khoảng 1.000calo/lít sữa, ít loại cung cấp đến 2.000 calo/lít sữa. Để có sự khác biệt về calo so với những loại sữa thường, sữa cao năng lượng đã phải thay đổi một số loại thành phần. Tỷ lệ chất béo trong các loại sữa cao năng lượng nhiều hơn sữa thường nên nếu uống kéo dài có thể dẫn tới bệnh béo phì, dư mỡ trong máu, gan nhiễm mỡ. Sau này khi lớn, trẻ có nguy cơ mắc bệnh tim mạch, cao huyết áp... cao hơn những trẻ khác: lão hoá gan, thận sớm, bị táo bón, biếng ăn, suy dinh dưỡng, ...
Nhiều nhà sản xuất sữa uy tín trên thế giới không ủng hộ việc sử dụng MCT cho trẻ em cũng vì những lý do đã nêu ở trên.
Theo Công Khanh - Bích Thuỷ
Sài Gòn tiếp thị
Sữa là nguồn dinh dưỡng quan trọng dành cho trẻ em, đặc biệt với bé dưới 1 tuổi. Trong các sản phẩm sữa, sữa cao năng lượng là cái tên được nhiều mẹ lựa chọn để giúp trẻ tăng cân. Vậy loại sữa này thực chất là gì? Có nên dùng sữa cao năng lượng cho bé dưới 1 tuổi không? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho mẹ câu trả lời.
Sữa cao năng lượng là gì?
Sữa cao năng lượng thực chất là sữa cung cấp năng lượng cao, từ 100Kcal/100ml trở lên. Các loại sữa thông thường chỉ cho khoảng 68Kcal/100ml sữa.
Để nhận biết được đâu là sữa cao năng lượng, mẹ chỉ cần đọc thông tin về lượng calo (đơn vị Kcal) ghi trên vỏ hộp. Nếu nó cung cấp từ 100Kcal/100ml sữa trở lên thì đó chính là sữa cao năng lượng.
Một số sản phẩm cũng có thể ghi thêm sữa dành cho trẻ biếng ăn hoặc sữa dành cho trẻ giai đoạn phục hồi dinh dưỡng. Tuy nhiên, chỉ số calo mới giúp mẹ nhận biết chính xác sữa cao năng lượng.
Sữa cao năng lượng cho bé là sữa có năng lượng từ 100Kcal/100ml trở lên
Sữa cao năng lượng cho bé dưới 1 tuổi có tác dụng gì?
Sữa là nguồn dinh dưỡng chính cho trẻ dưới 1 tuổi, kể cả sữa mẹ hay sữa công thức. Với những trẻ từ 6 tháng trở lên, ăn bổ sung (ăn dặm) chủ yếu để giúp trẻ làm quen dần với thức ăn thô. Giai đoạn này, sữa vẫn là quan trọng nhất.
Sữa cung cấp canxi, vitamin và khoáng chất cần thiết khác cho sự phát triển của trẻ. Đặc biệt, sữa cho trẻ năng lượng để duy trì các hoạt động. Trẻ dưới 1 tuổi cần khoảng 100-200Kcal/Kg/ngày. Điều này có nghĩa nhu cầu năng lượng của trẻ phụ thuộc vào cân nặng.
Sữa mẹ hay sữa công thức bình thường cung cấp khoảng 60-70Kcal/100ml. Với mức năng lượng cao hơn, sữa cao năng lượng giúp trẻ nhận được nhiều calo hơn, cho cùng số ml sữa uống vào.
Trẻ không bú hết cử hoặc biếng ăn thường dẫn tới thiếu năng lượng với biểu hiện chậm tăng cân, suy dinh dưỡng thể nhẹ cân hay nói cách khác là cân nặng thấp hơn so với tuổi hoặc chiều cao. Khi đó, sữa cao năng lượng có tác dụng chính là bù vào phần năng lượng còn thiếu, giúp trẻ có calo đầu vào lớn hơn lượng tiêu thụ, để tăng cân và duy trì hoạt động của các cơ quan.
Có nên dùng sữa cao năng lượng cho bé dưới 1 tuổi không?
Câu trả lời tùy thuộc vào tình trạng dinh dưỡng của trẻ.
Nếu trẻ dưới 1 tuổi có cân nặng phù hợp với tốc độ phát triển, mẹ không cần thiết phải cho trẻ dùng sữa cao năng lượng. Bởi vì cân nặng đạt chuẩn chứng tỏ con không bị thiếu năng lượng. Khi đó, sữa được dùng với mục đích để bổ sung vitamin, khoáng và các dưỡng chất thiết yếu khác. Sữa công thức bình thường hoàn toàn có thể đáp ứng yêu cầu này. Việc lạm dụng sữa cao năng lượng có thể dẫn tới dư thừa năng lượng. Hậu quả trẻ dễ gặp phải tình trạng thừa cân, béo phì.
Sữa cao năng lượng cho bé dưới 1 tuổi được sử dụng tùy thể trạng của bé
Một số loại sữa cao năng lượng thường không hoặc chứa ít đường lactose. Điều này có thể phù hợp với trẻ bất dung nạp lactose. Tuy nhiên với những trẻ bình thường, việc dùng sữa không có lactose trong thời gian kéo dài sẽ làm giảm bải tiết enzyme lactase - men tiêu hóa lactose. Khi trẻ đổi từ sữa cao năng lượng sang sữa bình thường khác hoặc sữa tươi chứa lactose sẽ dễ gặp tình trạng tiêu chảy, đầy hơi, nôn trớ do lactose không được tiêu hóa hết.
Đối với trẻ chậm tăng cân, suy dinh dưỡng thể nhẹ cân, mẹ có thể xem xét sử dụng sữa cao năng lượng cho con. Với cùng 1 lượng uống vào, sữa cao năng lượng cung cấp nhiều calo hơn. Do đó phù hợp với trẻ bị thiếu năng lượng do biếng ăn, lười ăn.
>> Xem thêm Bảng cân nặng tiêu chuẩn của trẻ từ 0-5 tuổi theo Bộ Y tế
Sữa cao năng lượng được dùng như các loại sữa công thức khác cho bé, bổ sung thêm vào sau bữa ăn khi bé không ăn hết suất hoặc uống vào buổi tối trước khi đi ngủ để bù năng lượng cho bé.
Sau một đợt sử dụng, cần đánh giá lại tình trạng dinh dưỡng của trẻ. Nếu trẻ có cân nặng đạt chuẩn so với lứa tuổi, mẹ nên cần nhắc chuyển về các loại sữa thông thường. Nếu trẻ gặp tình trạng tiêu chảy khi chuyển giữa các loại sữa, mẹ cần dựa vào tính chất phân của con để tăng dần lượng sữa thường lên đến khi trẻ đáp ứng tốt. Ngoài ra, việc cho trẻ uống song song 2 loại sữa ngay từ đầu cũng giúp khắc phục vấn đề này.
Một số loại sữa cao năng lượng cho bé dưới 1 tuổi
Sữa cao năng lượng cũng có rất nhiều loại và chia theo độ tuổi. Do đó trước khi chọn cho bé, mẹ cần xem kỹ thông tin về đối tượng sử dụng. Dưới đây là gợi ý một số loại sữa có năng lượng cao dành cho bé dưới 1 tuổi.
1. Sữa bột Infatrini
- Nguồn gốc: Hãng Nutrica Đức
- Năng lượng: 100Kcal/100ml
Sữa cao năng lượng cho bé dưới 1 tuổi Infatrini của Đức
- Thành phần chính: Sữa bột Infatrini gồm các thành phần chính là protein, taurine, choline, chất xơ GOS-FOS, omega 3, omega 6, DHA/ARA, 25 khoáng chất và vitamin thiết yếu như vitamin A, B, D3, canxi, magie, kali, photpho, kẽm, sắt,…
- Đối tượng sử dụng: Infatrini được dùng cho trẻ từ 0-18 tháng bị suy dinh dưỡng và thiếu hụt năng lượng, trẻ sinh non, thiếu cân, biếng ăn, mới ốm dậy cần bồi bổ.
- Ưu điểm: Bên cạnh các dưỡng chất thiết yếu cho sự phát triển của trẻ, Infatrini có thêm chất xơ tốt cho hệ tiêu hóa, giúp trẻ duy trì đường ruột khỏe mạnh. Sản phẩm sữa cao năng lượng dùng được cho trẻ từ 0-18 tháng tuổi.
Ngoài dạng bột, Infatrini còn có dạng sữa nước pha sẵn tiện dụng được đóng chai 125ml. Mẹ có thể cho trẻ dùng trực tiếp, hoặc làm ấm sữa bằng cách đặt vào bát nước nóng hoặc dụng cụ hâm cách thủy nếu cần. Tác dụng của sữa nước Infatrini cũng tương tự sữa bột.
2. Sữa nước Similac High Energy 200ml
- Nguồn gốc: Hãng Abbott Hoa Kỳ
- Năng lượng: 100Kcal/100ml
Sữa cao năng lượng cho bé dưới 1 tuổi Similac High Energy 200ml
- Thành phần chính: Similac High Energy gồm các thành phần chính protein, carbohydrate, chất béo, chất xơ GOS, dầu cọ, acid béo không bão hòa, nucleotides,...
- Đối tượng sử dụng: Similac High Energy dùng cho trẻ từ lúc mới sinh đến khoảng 8kg có nguy cơ suy dinh dưỡng, đặc biệt phù hợp với trẻ có nhu cầu năng lượng cao hoặc cần hạn chế chất lỏng ví dụ như khi trẻ bị phù, suy tim, bệnh thận, hạ natri máu.
- Ưu điểm: Dạng nước tiện dùng cho trẻ. Trẻ mới sinh đã có thể sử dụng. Dòng sữa High Energy khác với Similac Neosure hay Similac Special Care dùng cho trẻ sinh non. Các loại sữa này chỉ có mức năng lượng từ 75-80Kcal/100ml. Tuy nhiên, để mua được Similac High Energy cho trẻ thì mẹ phải đặt hàng xách tay từ nước ngoài.
3. Sữa nước SMA High Energy 200ml
- Nguồn gốc: Hãng Nature’s Way Anh
- Năng lượng: 100Kcal/100ml
Sữa cao năng lượng cho bé dưới 1 tuổi SMA High Energy 200ml
- Thành phần chính: Sữa nước SMA High Energy gồm các thành phần đạm whey, dầu thực vật, maltodextrin, lactose, choline, AA, DHA, canxi, kali, magie, taurin, histidine, arginine, kẽm, đồng, selen, vitamin A, B6, B12, C, D, E, K, acid folic,...
- Đối tượng sử dụng: Sữa bột SMA High Energy dùng cho trẻ từ 0-18 tháng với nhu cầu năng lượng cao.
- Ưu điểm: Tương tự như Similac High Energy, SMA High Energy có dạng nước tiện dùng cho trẻ từ 0-18 tháng tuổi. Sản phẩm hiện cũng chưa có tại Việt Nam mà mẹ cần đặt hàng xách tay từ nước ngoài.
Các sản phẩm sữa cao năng lượng cho trẻ dưới 1 tuổi tương đối ít, chủ yếu là cho trẻ từ 1 tuổi trở lên. Nếu mẹ muốn sử dụng sữa cao năng lượng nên đưa trẻ đi khám dinh dưỡng và hỏi ý kiến chuyên gia để chọn được sản phẩm phù hợp. Cuối cùng nên nhớ rằng, sữa cao năng lượng cũng chỉ là giải pháp tạm thời. Nếu nguyên nhân của trẻ chậm tăng cân là biếng ăn, kém hấp thu, hệ tiêu hóa yếu thì mẹ cần áp dụng các biện pháp khác để giải quyết triệt để vấn đề mẹ nhé.
>> Xem thêm Trẻ biếng ăn chậm tăng cân nên bổ sung gì? Chia sẻ từ Bác sĩ Nhi khoa
___________________________________________________________
Cảm ơn bạn đã đọc bài viết này. Hãy chia sẻ ý kiến của bạn ở phần bình luận bên dưới nhé.
Để biết thêm những thông tin sức khỏe hữu ích từ chuyên gia, mời bạn ghé thăm mục CHUYÊN GIA TƯ VẤN.
Để cập nhật những kiến thức chăm sóc trẻ em mới nhất, mời bạn truy cập vào mục MẸ THÔNG THÁI.
Nếu có bất cứ thắc mắc nào, bạn có thể gửi câu hỏi qua mục HỎI ĐÁP hoặc Facebook Thầy thuốc Lê Minh Tuấn hoặc liên hệ tới số điện thoại 092.919.7777. Các Dược sĩ Đại học Dược Hà Nội sẽ tư vấn trực tiếp, miễn phí.