+ Kim Lân là nhà văn tiêu biểu của nền văn xuôi kháng chiến Việt Nam. Ông có sự am hiểu và gắn bó sâu sắc với cuộc sống nông thôn và hầu như chỉ viết về đề tài sinh hoạt ở làng quê cùng cảnh ngộ của người nông dân. Truyện ngắn “Làng” [in năm 1948]- một trong những truyên ngắn xuất sắc nhất của đời văn Kim Lân nói riêng và của nền văn học kháng chiến chống Pháp nói chung. Truyện ca ngợi tình yêu làng, yêu nước, tinh thần kháng chiến sôi nổi của người nông dân, thông qua nhân vật ông Hai.
+ Nguyễn Quang Sáng là một trong những nhà văn tiêu biểu của nền văn học cách mạng Việt Nam. “Chiếc lược ngà” là tác phẩm gắn liền với tên tuổi của ông. Truyện viết về tình cảm gia đình, tình cảm cha con trong chiến tranh thật cảm động mà sâu sắc.
- Hai tác phẩm đều có tình huống truyện đặc sắc, đúng như nhận định trên.
2/ Giải quyết vấn đề:
2.1/ Giải thích ý kiến:
- Tình huống truyện là "cái tình thế của câu chuyện", là cảnh huống chứa đựng trong nó những mâu thuẫn, xung đột hoặc những khả năng tiềm tàng để cốt truyện diễn tiến, phát triển, nhân vật bộc lộ tính cách.
- Ý kiến đã nêu rõ vai trò của tình huống truyện trong tác phẩm:
+ Từ tình huống truyện, các sự kiện, biến cố của cốt truyện được phát triển, tính cách nhân vật được bộc lộ.
+ Việc giải quyết những mâu thuẫn, xung đột trong tình huống truyện sẽ bộc lộ rõ tư tưởng chủ đề của tác phẩm và dụng ý nghệ thuật của tác giả.
2.2/ Phân tình tình huống truyện trong 2 tác phẩm:
a/ Tình huống truyện "Làng" của Kim Lân:
* Tình huống truyện:
- Ông Hai - một người nông dân yêu làng, gắn bó với làng phải đi tản cư xa, bỗng nghe tin làng Chợ Dầu mà ông rất mực yêu mến, tự hào đã theo Tây.
- Đây là tình huống tâm lí bất ngờ, gay cấn, căng thẳng, thử thách.
+ Bất ngờ: rất yêu và tự hào về làng mình, ông Hai đột ngột nghe tin làng lập tề.
+ Gay cấn: tin đó được chính những người đi tản cư từ phía Chợ Dầu nói ra.
+ Căng thẳng, cao trào, có ý nghĩa thử thách: đặt nhân vật vào xung đột giằng xé giữa tình yêu làng quê và tinh thần yêu nước, giữa tình cảm cá nhân và trách nhiệm công dân.
* Ý nghĩa của tình huống truyện:
- Giúp bộc lộ, khẳng định tình yêu làng của ông Hai - thể hiện rõ qua diễn biến tâm trạng nhân vật:
+ Tâm trạng của ông Hai khi nghe tin làng của mình đi theo giặc: Cổ ông nghẹn, giọng lạc hẳn đi, xấu hổ rồi cúi mặt mà đi, về nhà, ông nằm vật ra giường, tối hôm đó ông trằn trọc không ngủ được, ông khóc, lo sợ sẽ bị bà chủ nhà đuổi vì ông biết rằng nơi đây ai cũng khinh bỉ và không chứa chấp Việt gian...
+ Tâm trạng của ông Hai sau khi nghe tin làng được cải chính: Mặt ông vui tươi, rạng rỡ hẳn lên, về nhà, ông chia quà cho lũ trẻ xong liền chạy khắp xóm để loan tin, ông qua nhà bác Thứ và kể chuyện làng của mình.
- Qua đó, Kim Lân muốn biểu dương tinh thần yêu nước, thủy chung, một lòng tin tưởng Cách mạng cũng như vẻ đẹp chất phác, hồn hậu của người nông dân Việt Nam.
b/ Tình huống truyện "Chiếc lược ngà" của Nguyễn Quang Sáng:
* Tình huống truyện:
- Truyện xoay quanh hai nhân vật: ông Sáu và bé Thu. Tham gia kháng chiến, ông Sáu bị thương, vết thương để lại trên khuôn mặt ông một vết thẹo lớn. Vì vết thẹo ấy, trong lần về thăm nhà ông Sáu đã phải chịu nỗi đau tinh thần: đứa con gái ông hằng thương nhớ, khát khao gặp mặt suốt bảy năm đằng đẵng lại vì vết thẹo mà không chịu nhận cha mặc dù lần gặp con này là cơ hội gần gũi, yêu thương duy nhất của ông vì ông chuẩn bị tập kết ra Bắc, không biết khi nào quay lại.
- Đó là một tình huống bất ngờ, éo le mà tự nhiên, hợp lí bởi vết thẹo làm mặt ông Sáu biến dạng, bé Thu không nhận ra cha. Có thể coi đó là tình huống thử thách, thử thách để con nhận cha, cha chứng minh với con. Qua tình huống này, tình cha con sâu nặng và cao đẹp càng được thể hiện rõ nét hơn.
* Ý nghĩa của tình huống truyện:
- Bộc lộ tính cách của các nhân vật:
+ Bé Thu: một cô bé cá tính, bướng bỉnh, ương ngạnh song rất mực thương cha.
+ Ông Sáu: một người cha hiền từ, yêu con rất mực.
- Làm nổi bật tình cha con sâu nặng, cao đẹp trong chiến tranh: phân tích nỗi đau khổ của anh Sáu khi con gái không nhận ra mình, không chịu nhận mình và cảnh chia tay đầy nước mắt của 2 cha con.
- Thông qua tình huống, nhà văn đã ngầm lên tiếng tố cáo tội ác của chiến tranh, đồng thời ngợi ca tình cha con, tình cảm gia đình - thứ tình cảm thiêng liêng, cao quý nhất, là nguồn sức mạnh tinh thần to lớn để mỗi con người vượt lên những khó khăn, trở ngại của cuộc sống.
3/ Đánh giá chung:
- Nhận định trên hoàn toàn đúng đắn. Như vậy, tình huống truyện có vai trò quan trọng trong việc thể hiện nội dung, tư tưởng của tác phẩm và tính cách của nhân vật. Đồng thời, việc xây dựng tình huống thể hiện tài năng nghệ thuật của tác giả.
Tính huống 2: Ông Sáu trở lại chiến trường, làm cho con chiếc lược ngà nhưng chưa kịp trao cho con thì ông hy sinh
Câu 6: Người kể chuyện trong đoạn trích là ai?
- Ông Sáu
- Bé Thu
- Mẹ bé Thu
- Bạn ông Sáu
Xem đáp án
Chọn đáp án: D
Giải thích: Nhân vật bác Ba- bạn ông Sáu là người kể chuyện
Câu 7: Mục đích chính của câu văn “trong những ngày hòa bình vừa lập lại… chỉ thấy con qua tấm ảnh nhỏ thôi” là gì?
- Kể về tình bạn giữa người kể chuyện với ông Sáu
- Giới thiệu hoàn cảnh gia đình ông Sáu
- Giới thiệu tính cách của ông Sáu
- Giới thiệu nhân vật bé Thu
Xem đáp án
Chọn đáp án: B
Câu 8: Câu văn “Xuồng vào bến, thấy một đứa bé độ tám tuổi cắt tóc ngang vai, mặc quần đen, áo bông đỏ đang chơi nhà chòi dưới bóng cây xoài trước sân nhà, đoán biết là con, không thể chờ xuồng cặp lại bến, anh nhún chân nhảy thót lên, xô chiếc xuồng tạt ra, khiến tôi bị chới với” diễn đạt cảm xúc gì của ông Sáu?
- Vội vàng, cuống quýt muốn được gặp con
- Yêu thương, mong nhớ con đến da diết
- Ân hận vì đã xa nhà quá lâu, không chăm sóc cho vợ con
- Cả A, B, C đều đúng
Xem đáp án
Chọn đáp án: A
Câu 9: Câu văn: “Con nhỏ thấy lạ lùng quá, nó nhấp mắt như đang muốn hỏi đó là ai, khuôn mặt nó đột nhiên trở nên tái nhợt, sau đó nó bất ngờ chạy đi kêu gào: “Mẹ! Mẹ” thể hiện thái độ gì của bé Thu trước sự vồ vập của người cha?
- Ngờ vực, sợ hãi
- Vui mừng, phấn khởi
- Lạnh lùng, thờ ơ
- Ân hận, hối tiếc
Hiển thị đáp án
Chọn đáp án: A
Câu 10: Phép so sánh ở đoạn văn in đậm dưới đây đóng vai trò gì?
“Trong khi đó, ông Sáu, ông đứng im lặng, nhìn theo con, nỗi đau trong lòng khiến khuôn mặt ông trở nên buồn bã và hai tay buông thả xuống như là mất hết sức lực”
- Nhấn mạnh sự tủi hổ của ông Sáu
- Nhấn mạnh nỗi cô đơn của ông Sáu
- Nhấn mạnh nỗi đau đớn của ông Sáu
- Nhấn mạnh nỗi tức giận của ông Sáu
Hiển thị đáp án
Chọn đáp án: C
Câu 11: Các chi tiết trong truyện thể hiện nhân vật bé Thu là người thế nào?
- Chối từ gọi ông Sáu là cha mà chỉ gọi là ông Sáu
- Tuyệt đối từ chối nhờ ông chắt giúp nồi cơm đang sôi
- Tỏ ra khinh thường khi hất trứng cá ông Sáu gắp cho, làm văng ra khỏi đĩa
- Rời khỏi nhà mà cố tình làm tiếng ồn lớn bằng cách đẩy dây cột xuồng làm tiếng kêu rền rệt
- Hư hỏng
- Ương ngạnh
- Lém lỉnh
- Không chịu nhận ông Sáu là ba
Hiển thị đáp án
Chọn đáp án: B
Câu 12: Tại sao bé Thu không chịu nhận ông Sáu là ba?
- Vì ông Sáu già hơn trước
- Vì ông Sáu không hiền như trước
- Vì mặt ông Sáu có thêm vết thẹo
- Vì ông Sáu đi lâu, bé Thu quên mất hình ba
Hiển thị đáp án
Chọn đáp án: C
Câu 13: Đánh giá thế nào về phản ứng tâm lí của bé Thu khi không chịu nhận ông Sáu là cha?
- Là những phản ứng hoàn toàn tự nhiên của các em bé, trong đó có Thu
- Chứng tỏ bé Thu có cá tính mạnh mẽ và có tình cảm chân thành
- Chứng tỏ Thu có một niềm kiêu hãnh, một tình yêu sâu sắc đối với người cha (trong tấm hình) của em
- Cả A, B, C đều đúng
Hiển thị đáp án
Chọn đáp án: D
Câu 14: Câu chuyện miêu tả âm thanh phát ra từ nó như là tiếng xé, vỡ tan cả im lặng và đau lòng như chạm vào ruột gan mọi người, tạo nên cảm giác đau đớn và đau lòng trong độc giả. Biện pháp nghệ thuật được sử dụng ở đây là gì?
- Nhân hóa
- Ẩn dụ
- So sánh
- Hoán dụ
Hiển thị đáp án
Chọn đáp án: C
Câu 15: Khi chứng kiến cảnh cha con bé Thu chia tay, người kể cảm nhận như “khó thở như có bàn tay nào đó nắm chặt trái tim”. Thông điệp đó thể hiện tâm trạng gì ở nhân vật?
- Cảm động, khóc nghẹn
- Đau đớn đến cùng cực
- Hạnh phúc đến khó diễn tả
- Tức giận, phẫn nộ
Hiển thị đáp án
Chọn đáp án: A
Câu 16: Việc sử dụng từ ngữ địa phương (Nam Bộ) trong bài viết mang lại hiệu quả gì?
- Chỉ ra rằng tác giả là người dân Nam Bộ
- Để biết rằng nhà văn hiểu rõ vùng đất Nam Bộ và mong muốn tái hiện không khí Nam Bộ trong câu chuyện
- Chỉ ra rằng nhà văn đã trải nghiệm và am hiểu sâu sắc về vùng đất Nam Bộ
- Thông báo rằng nhà văn đã có nhiều trải nghiệm sống tại vùng Nam Bộ
Hiển thị đáp án
Chọn đáp án: B
Câu 17: Hãy đọc câu sau và trả lời câu hỏi.
Cây lược dài hơn một tấc, rộng ba phân rưỡi, dùng để chải tóc dài của con gái, chỉ có một hàng răng thưa.
Việc lặp lại từ “cây lược” bốn lần trong đoạn văn trên có ý nghĩa gì?
- Để tôn vinh hình dáng đặc biệt của cây lược
- Để tôn vinh ý nghĩa đặc biệt của cây lược
- Để tôn vinh tình cảm đặc biệt mà người cha gửi gắm vào cây lược
- Tất cả A, B, C đều đúng
Hiển thị đáp án
Chọn đáp án: C
Câu 18: Tại sao cây lược có ý nghĩa quan trọng, thiêng liêng với ông Sáu?
- Vì nó làm dịu đi nỗi ân hận và chứa đựng tình cảm yêu thương, nhớ nhung và hy vọng của người cha dành cho đứa con xa cách
- Vì điều đó chứng minh ông là người tuân thủ lời hứa với đứa con gái nhỏ của mình
- Vì ông đã bỏ ra rất nhiều công sức và thời gian để tạo ra chiếc lược
- Vì vào thời điểm đó, việc có được một cây lược làm từ ngà voi là vô cùng hiếm có
Hiển thị đáp án
Chọn đáp án: A
Câu 19: Người kể chuyện trong truyện là bạn của ông Sáu. Tác dụng của điều này là gì?
- Giúp việc kể chuyện trở nên khách quan và thể hiện cảm xúc, thái độ đối với nhân vật trong câu chuyện
- Tạo cảm giác gần gũi, đáng tin cậy và cảm động khi nghe câu chuyện
- Cả A và B đều đúng
- Cả A và B đều sai
Hiển thị đáp án
Chọn đáp án: A
Câu 20: Phát biểu nào sau đây không phù hợp với giá trị nghệ thuật của truyện Chiếc lược ngà?
- Xây dựng cốt truyện chặt chẽ, đầy bất ngờ
- Đưa nhân vật vào tình huống đặc biệt để tiết lộ tính cách và tâm trạng
- Tạo dựng nhân vật người kể chuyện phù hợp
- Mô tả cảnh vật và tư duy nội tâm sâu rộng
Hiển thị đáp án
Chọn đáp án: D
Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Mytour với mục đích chăm sóc và tăng trải nghiệm khách hàng. Mọi ý kiến đóng góp xin vui lòng liên hệ tổng đài chăm sóc: 1900 2083 hoặc email: hotro@mytour.vn