Việc tìm thấy hàm lượng DNA khác loài trong các con cá voi xanh Đại Tây Dương có thể đặt ra nhiều câu hỏi mới về di truyền và quan hệ giữa các loài trong môi trường biển.
Theo Live Science, phát hiện trên cho thấy một quần thể cá voi xanh lai giữa hai loài, có khả năng sinh sản cao, có thể đang âm thầm "gia tăng quân số" ở Đại Tây Dương.
Cá voi xanh (Balaenoptera musculus) vốn là động vật lớn nhất mọi thời đại với chiều dài lên đến 34m.
Quần thể cá voi xanh đã giảm mạnh vào đầu thế kỷ XX do hoạt động săn bắt thương mại ở mức độ cao, khiến chúng rơi vào Sách Đỏ quốc tế với vị trí là loài có nguy cơ tuyệt chủng.
Thế nhưng, dường như chúng đang tìm ra một cách mới để len lỏi vào cây sự sống đại dương: Giao phối dị chủng.
Theo bài công bố trên tạp chí khoa học Conservation Genetics, nhóm nghiên cứu đã phân tích bộ gene của cá voi xanh Đại Tây Dương với mục đích ban đầu là tìm dấu hiệu cận huyết, điều có thể ngăn cản sự phục hồi của quần thể.
Nhưng họ đã hoàn toàn bất ngờ khi phát hiện các con cá voi được lấy mẫu đều chứa trung bình 3,5% DNA của cá voi vây (cá voi lưng xám Balaenoptera physalus), một loài nhỏ hơn một chút.
Những đứa con lai giữa hai loài này từng được phát hiện, nhưng các nhà nghiên cứu trước đó cho rằng chúng vô sinh.
Phát hiện mới cho thấy chúng không những vô sinh mà có thể còn có khả năng sinh sản cao, tiếp tục giao phối với nhau hoặc với cá voi xanh "thuần chủng".
"Mức độ xâm nhập giữa các loài mà chúng tôi tìm thấy rất bất ngờ" - nhà di truyền học sinh thái Mark Engstrom từ Đại học Toronto (Canada) nhìn nhận.
Sự xâm nhập xảy ra chỉ một chiều, tức không có hiện tượng DNA cá voi xanh xâm nhập vào các con cá voi vây, có thể do quần thể cá voi vây đông đảo hơn.
Theo TS Engstrom, đây là tin tốt bởi vì điều đó có nghĩa quần thể cá voi xanh có cơ hội phục hồi nhờ sự đa dạng di truyền này, thứ giúp chúng không bị cận huyết, sinh sản tốt hơn và chống chọi với môi trường tốt hơn.
Theo Live Science, phát hiện trên cho thấy một quần thể cá voi xanh lai giữa hai loài, có khả năng sinh sản cao, có thể đang âm thầm "gia tăng quân số" ở Đại Tây Dương.
Cá voi xanh - Ảnh: Gerard Soury
Cá voi xanh (Balaenoptera musculus) vốn là động vật lớn nhất mọi thời đại với chiều dài lên đến 34 m.
Quần thể cá voi xanh đã giảm mạnh vào đầu thế kỷ XX do hoạt động săn bắt thương mại ở mức độ cao, khiến chúng rơi vào Sách Đỏ quốc tế với vị trí là loài có nguy cơ tuyệt chủng.
Thế nhưng, dường như chúng đang tìm ra một cách mới để len lỏi vào cây sự sống đại dương: Giao phối dị chủng.
Theo bài công bố trên tạp chí khoa học Conservation Genetics, nhóm nghiên cứu đã phân tích bộ gene của cá voi xanh Đại Tây Dương với mục đích ban đầu là tìm dấu hiệu cận huyết, điều có thể ngăn cản sự phục hồi của quần thể.
Nhưng họ đã hoàn toàn bất ngờ khi phát hiện các con cá voi được lấy mẫu đều chứa trung bình 3,5% DNA của cá voi vây (cá voi lưng xám Balaenoptera physalus), một loài nhỏ hơn một chút.
Những đứa con lai giữa hai loài này từng được phát hiện, nhưng các nhà nghiên cứu trước đó cho rằng chúng vô sinh.
Phát hiện mới cho thấy chúng không những vô sinh mà có thể còn có khả năng sinh sản cao, tiếp tục giao phối với nhau hoặc với cá voi xanh "thuần chủng".
"Mức độ xâm nhập giữa các loài mà chúng tôi tìm thấy rất bất ngờ" - nhà di truyền học sinh thái Mark Engstrom từ Đại học Toronto (Canada) nhìn nhận.
Sự xâm nhập xảy ra chỉ một chiều, tức không có hiện tượng DNA cá voi xanh xâm nhập vào các con cá voi vây, có thể do quần thể cá voi vây đông đảo hơn.
Theo TS Engstrom, đây là tin tốt bởi vì điều đó có nghĩa quần thể cá voi xanh có cơ hội phục hồi nhờ sự đa dạng di truyền này, thứ giúp chúng không bị cận huyết, sinh sản tốt hơn và chống chọi với môi trường tốt hơn.
TPO - Một nghiên cứu mới cho thấy, cá voi xanh ở Đại Tây Dương đang chứa một lượng ADN lai chưa được biết đến trước đây. Cá voi xanh (Balaenoptera musculus) là loài động vật lớn nhất thế giới, có khả năng đạt chiều dài đáng kinh ngạc là 34m, dài hơn khoảng ba lần so với một chiếc xe buýt.
Cá voi xanh Đại Tây Dương có một lượng ADN của cá voi khác trong bộ gien của chúng.(Ảnh: Gerard Soury qua Getty Images)
Cá voi xanh và cá voi vây
Số lượng của loài khổng lồ này đã giảm mạnh vào đầu thế kỷ 20 do hoạt động săn bắt cá voi thương mại ở mức độ cao. Trong số bốn phân loài cá voi xanh, B. musculus musculus, được tìm thấy ở Bắc Đại Tây Dương và Bắc Thái Bình Dương, là một trong những loài có nguy cơ cao nhất.
Trong một nghiên cứu mới, được công bố ngày 6/1 trên tạp chí Bảo tồn Di truyền, các nhà nghiên cứu đã phân tích bộ gien của cá voi B. m. musculus ở Bắc Đại Tây Dương để tìm các dấu hiệu cận huyết.
Các nhà nghiên cứu đã tạo ra một bộ gien "de novo" cho quần thể này, nghĩa là nó được tạo ra từ đầu, bằng cách ghép các đoạn ADN từ các cá thể khác nhau lại với nhau. Sau đó, nhóm nghiên cứu sử dụng bản thiết kế di truyền mới này làm khuôn mẫu để phân tích sâu hơn toàn bộ hoặc một phần bộ gien của 31 cá thể cá voi.
Đồng tác giả nghiên cứu Mark Engstrom, nhà di truyền học sinh thái tại Đại học Toronto, cho biết: “Đây là một quá trình lâu dài và tốn nhiều công sức, giống như việc lắp ráp một trò chơi ghép hình khổng lồ không có ảnh hướng dẫn trên hộp”.
Họ phát hiện ra rằng, mỗi con cá voi được lấy mẫu đều có ADN của cá voi vây (Balaenoptera Physalus) ẩn trong bộ gien của chúng. Trung bình khoảng 3,5% ADN của nhóm đến từ cá voi vây.
Sinh sản con lai
Theo The New York Times, các nhà khoa học từ lâu đã biết rằng, cá voi xanh và cá voi vây có thể sinh sản để tạo ra con lai của hai loài, mặc dù cá voi xanh nặng trung bình khoảng 77 tấn. Theo một nghiên cứu năm 2021, cá voi "ống khói" và thường trông giống những con cá voi vây lớn bất thường với màu sắc và cấu trúc hàm của cá voi xanh.
Cho đến gần đây, người ta vẫn cho rằng những con lai này vô sinh và không thể sinh con giống như hầu hết các loài động vật lai khác. Tuy nhiên, một nghiên cứu năm 2018 đã tiết lộ rằng, ít nhất một số con lai này có thể sinh sản thành công với cá voi xanh.
Các nhà nghiên cứu tin rằng, cá voi lai đã sinh sản với cá voi xanh, tạo ra những đứa con "lai chéo" với phần lớn ADN của cá voi xanh và một số ADN của cá voi vây. Kiểu chuyển ADN từ loài này sang loài khác thông qua giao phối chéo được gọi là sự xâm nhập.
Nhóm nghiên cứu mới đã nghi ngờ rằng, họ có thể tìm thấy ADN của cá voi vây trong số bộ gien mà họ đã giải trình tự. Nhưng mức độ xâm nhập giữa các loài mà các nhà nghiên cứu tìm thấy khá bất ngờ và cao hơn nhiều so với báo cáo trước đây.
Engstrom cho biết, các nghiên cứu tương tự về cá voi vây không tìm thấy bằng chứng nào cho thấy loài này thừa hưởng bất kỳ ADN nào của cá voi xanh thông qua quá trình xâm nhập. Vì vậy, có vẻ như chỉ có cá voi xanh mới có khả năng hoặc có lẽ sẵn sàng sinh sản với những cá thể lai này.
Cũng có rất ít bằng chứng cho thấy sự xâm nhập giữa cá voi vây và cá voi xanh xảy ra ở bất kỳ nơi nào khác trên thế giới. Đây chỉ là hiện tượng ở Bắc Đại Tây Dương".
Các bộ gien cũng tiết lộ rằng, có ít sự cận huyết giữa cá voi xanh Bắc Đại Tây Dương hơn dự đoán, bởi cá voi phương Tây theo dòng hải lưu Bắc Đại Tây Dương về phía đông để kiếm ăn.
Cá voi xanh mới sinh nặng bao nhiêu?
Trong vòng 7 tháng đầu sau sinh, con cá voi xanh con uống khoảng 400 lít (110 gal Mỹ) sữa mỗi ngày, nên khối lượng nó tăng lên rất nhanh vào khoảng 90 kilôgam (200 lb) mỗi 24 giờ. Thậm chí lúc mới sinh nó đã nặng 2.700 kilôgam (6.000 lb)—bằng khối lượng một con hà mã (hippopotamus) trưởng thành.
Cá voi xanh có đặc điểm gì?
Cá voi xanh trông có màu xanh lam thực sự dưới nước, nhưng trên bề mặt nước, chúng có màu xanh xám lốm đốm nhiều hơn. Phần dưới của chúng có màu hơi vàng do hàng triệu vi sinh vật cư trú trong da của chúng. Cá voi xanh có đầu rộng, phẳng và thân dài, thon, kết thúc bằng cái đuôi hình tam giác, rộng.
Cá voi sinh sản như thế nào?
Loài cá này đẻ con và sử dụng sữa mẹ để nuôi con. Khi cá voi được 5 tuổi, chúng sẽ bắt đầu giao phối và sinh sản, hoặc ít nhất là 15 tuổi. Giao phối giữa cá voi đực và cá voi cái sẽ diễn ra vào mùa đông. Cá voi thường mang thai từ 10 đến 12 tháng.
Cá voi xanh thích ăn gì?
Thức ăn chủ yếu của loài cá này chủ yếu là các loại sinh vật biển có kích thước nhỏ như là cá nhỏ hay tôm và mỗi ngày loài cá này tiêu thụ đến 4 tấn thức ăn này. Tùy vào từng vùng biển mà loài cá voi sinh sống mà chúng cũng có thể ăn thêm các loại động vật phù du.