Cơn say màu hồng và danh vọng nhiều người khao khát
Một sáng Sài Gòn đầu năm 1959, Lam Phương đến tòa soạn báo Vui Sống, vai đeo cây guitar và một túi xách nhỏ chứa đầy thư hâm mộ. Như bao lần quen thuộc mỗi khi có bài hát mới, chàng nhạc sĩ trẻ lại dành cho báo chí buổi phỏng vấn, trả lời những thắc mắc của người ái mộ.
| |
| Lam Phương và người vợ đầu tiên - Túy Hồng - trong căn nhà mua được từ bán bản quyền bài hát "Thành phố buồn". Hiện ngôi nhà này ở quận 10 (TP HCM), đang được gia đình Lam Phương sử dụng. Ảnh gia đình cung cấp. |
Theo đề nghị của ký giả Ngọc Huyền - Lan, Lam Phương ôm guitar hát bản nhạc mới nhất của mình là Kiếp ve sầu. Đó là bản rhumba rất buồn về thân phận và cuộc đời người nghệ sĩ lấy lời ca tiếng hát mua vui cho đời, như một kiếp ve ngắn ngủi.
Vốn thân quen với Lam Phương và bằng kỹ năng quan sát của nghề báo, Ngọc Huyền - Lan nhanh chóng phát hiện ra túi thư của khán giả hâm mộ. Khai thác chuyện tình cảm của nghệ sĩ là tài nguyên bất tận để câu khách nên cơ hội này khó bỏ qua với một nhà báo chuyên viết về giới văn nghệ như Ngọc Huyền - Lan.
Và bằng giọng văn hơi hướm "lá cải" của báo chí văn nghệ đương thời, Ngọc Huyền - Lan cho thấy mấy chi tiết khá quan trọng: Lam Phương đang yêu. Người yêu của Lam Phương rất ghen. Thư hâm mộ Lam Phương từ khắp nơi gửi về, cứ một tuần lại đầy thêm một túi xách. Lam Phương và người yêu sắp kết hôn. Người sắp trở thành "Lam Phương phu nhân" ấy là nghệ sĩ kịch nghệ Túy Hồng, lừng danh không kém trong giới sân khấu.
Đặc biệt, trong bài báo Lam Phương kể chuyện tình nghệ sĩ của mình đã nhắc đến thông tin quan trọng: "Cha mẹ chúng em đã hoàn toàn tán đồng, chỉ chờ chúng em có tiền là gửi thiệp hồng mời anh uống rượu". Lần đầu tiên, thông tin về người cha - cụ ông Lâm Đình Chất được nhắc đến. Chi tiết này cho thấy Lam Phương vẫn có mối quan hệ nồng ấm với thân phụ mình trong thời gian ở Sài Gòn, chứ không phải người cha ấy bỏ đi biệt tăm tích như lời thêu dệt lâu nay trên miệng đời. Năm 1989, cụ Lâm Đình Chất qua đời và được an táng tại Củ Chi.
Tên thật của Túy Hồng là Trương Ánh Tuyết, sinh năm 1940 và chỉ là một nữ sinh bình thường ở tỉnh Bình Dương; gia đình không có truyền thống văn nghệ. Cha mất sớm, Trương Ánh Tuyết sống với anh trai quyền huynh thế phụ.
Như một duyên lành với Lam Phương, khoảng năm 1955, công việc kinh doanh xe hơi của anh trai Ánh Tuyết khá lên. Người anh đưa em gái về Sài Gòn cho ăn học. Tình bạn của Lam Phương với anh trai Ánh Tuyết đã giúp cho mối tình của cặp đôi đẹp trong giới sân khấu - ca nhạc được nảy nở và tác thành.
Lam Phương đa tình, lãng tử mới có chút danh tiếng nên bắt gặp ánh mắt trong trẻo, nụ cười hồn hậu của thiếu nữ Bình Dương liền đem lòng cảm mến. Về phần mình, cô nữ sinh nhỏ cũng rung động đầu đời với người thanh niên viết nhạc, nuôi giấc mộng thành nhạc sĩ. Ngày đầu đến với nhau, quan hệ của Lam Phương - Túy Hồng thuần túy tình thầy trò. Lam Phương dạy nhạc, dạy hát còn Túy Hồng muốn theo con đường nghệ thuật, bất kể sự cấm cản của người anh trai chỉ mong em gái mình theo hướng kinh doanh.
Những năm đầu thập niên 1950, sân khấu kịch khá phát triển ở cả hai miền Nam - Bắc. Tại Sài Gòn, kịch dễ có đất diễn hơn khi đầu thế kỷ 20, loại hình "cải cách ca ra bộ" đã phát triển thành "tuồng tích sánh văn minh". Tức là những bản ca tài tử đã được sân khấu hóa bằng kịch bản cải lương làm say đắm giới mộ điệu. Thoại kịch cũng theo đó dần trở nên quen thuộc với khán giả với sự xuất hiện của ban kịch đầu tiên của người Việt ở Sài Gòn là Ban Kịch Dân Nam của ông bầu Anh Lân.
Ngày đầu mới thành lập, Ban Kịch Dân Nam chỉ có ba diễn viên là Tuyết Vân và hai mẹ con Túy Hoa, Túy Phượng. Có thể đó là lý do khi gia nhập đoàn kịch sau khi trúng tuyển cuộc thi tuyển chọn diễn viên, Trương Ánh Tuyết là lấy nghệ danh là Túy Hồng, nghĩa là cơn say màu hồng.
Những ngày đầu lên sân khấu Dân Nam, Túy Hồng vẫn chưa tạo được cơn say nào. Tình cảnh này hệt như Lam Phương thời mới viết ca khúc Chiều thu ấy. Cô nghệ sĩ trẻ loanh quanh với các vai phụ trong các vở đoản kịch. Cho tới khi ông bầu Anh Lân mời Kim Cương, là một nữ nghệ sĩ cải lương về đầu quân cho ban kịch và trình diễn vở Áo người trinh nữ.
Trong vở này, Túy Hồng đóng vai phụ, Kim Cương vai chính. Vở diễn đã lấy hết nước mắt người xem.
Một trong những giai đoạn hạnh phúc nhất đời Lam Phương chính là cuộc sống hôn nhân với Túy Hồng. Đôi vợ chồng mới cưới có tất cả những gì mà người đời mơ ước: danh vọng, tiền tài, sự nổi tiếng và cả cuộc sống yên bình bên con thơ...
Quan trọng hơn tất thảy, đám cưới năm 1959 của đôi nghệ sĩ Lam Phương - Túy Hồng có sự hiện diện của cụ ông Lâm Đình Chất và cụ bà Trần Thị Nho - song thân của nhạc sĩ Lam Phương. Gia đình nhỏ trở thành một dịp để hạnh ngộ một gia đình lớn nhiều tháng năm ly tan trôi nổi.
Kỳ một, kỳ hai, kỳ ba, kỳ bốn. Hết trích đăng.
Lam Phương tên thật là Lâm Đình Phùng, sinh năm 1937, tại Rạch Giá, Kiên Giang. Năm 1947, ông đến Sài Gòn đi học và theo đuổi đam mê âm nhạc. 15 tuổi, ông công bố ca khúc đầu tay và ngay sau đó, nhanh chóng được công chúng biết đến. Ông trở thành một hiện tượng ăn khách nhất của sân khấu, âm nhạc miền Nam trong thập niên 1960 đến đầu thập niên 1970.
Năm 1975, ông sang định cư tại Mỹ. Từ năm 1996 đến 1998, ông cộng tác với các trung tâm âm nhạc người Việt tại Mỹ, Pháp và đi lưu diễn ở nhiều nước châu Âu.
Sách Lam Phương - Trăm nhớ ngàn thương, do Nguyễn Thanh Nhã chấp bút theo tài liệu của gia đình, vừa ra mắt nhân 70 năm làm nghề của ông (Phanbook & Nhà xuất bản Phụ Nữ ấn hành). Tác phẩm được thực hiện trong thời gian ông điều trị tại Mỹ sau một cơn tai biến, không thể đối thoại được. Sách như những thước phim quay chậm về cuộc đời tác giả tiêu biểu của âm nhạc Sài Gòn giai đoạn 1954 - 1975. Dịp sách phát hành, VnExpress trích đăng năm kỳ về chân dung nhạc sĩ tài hoa bậc nhất miền Nam.
(Trích sách: Lam Phương - Trăm nhớ ngàn thương)
Nghệ sĩ Tuý Hồng xúc động trong đêm giã từ sân khấu
(NLĐO) - Tối 17-4 (giờ địa phương), tại California - miền Nam nước Mỹ, đông đảo khán giả kiều bào đã đến tham dự chương trình "Giã từ sân khấu" của NS Tuý Hồng.
Điều đọng lại trong lòng khán giả kiều bào chính là tình cảm dành cho nữ nghệ sĩ cùng thời với các nghệ sĩ đã có nhiều công lao trong việc khai phá dòng kịch nói Nam Bộ như: Kim Cương, Thẩm Thuý Hằng, Vân Hùng, Xuân Phát, Tuý Hoa, Tuý Hồng...
Hơn 60 năm qua, bà vẫn giữ vững thương hiệu Ban kịch Sống - Tuý Hồng. Nếu trong nước NSND Kim Cương lèo lái đoàn kịch nói mang tên mình, đều đặn ra đời những kịch bản tiêu biểu cho dòng kịch Nam Bộ, thì ở hải ngoại NS Tuý Hồng cũng làm điều tương tự. Bà quy tụ nhiều nghệ sĩ hình thành những vở kịch theo chủ đề tôn vinh giá trị đạo đức, luân lý, gia giáo của người Việt, nhất là chọn những tác phẩm văn học của các nhà văn Hồ Biểu Chánh, Khái Hưng, Nhất Linh, Ngô Tất Tố, Nguyễn Công Hoan... để làm nên thương hiệu kịch tại hải ngoại, nhằm phục vụ công chúng kiều bào.
NS Túy Hồng thắp nhang bàn thờ Tổ nghiệp
NSƯT Bảo Quốc nhận định:"Chị Tuý Hồng góp phần tích cực trong việc khơi dòng chảy văn hoá Việt trên đất khách, để qua những năm tháng bền bỉ đó, ban kịch Sống của chị đã đóng góp cho sự nghiệp nghệ thuật để thế hệ trẻ sinh ra và lớn lên tại Mỹ hiểu hơn về truyền thống, đạo đức, lối sống và văn hoá vùng miền trong từng vở kịch. Các bạn trẻ đến với ban kịch Sống - Tuý Hồng có cơ hội tiếp cận với tiếng Việt, đọc và say mê văn học Việt Nam và trân quý tình cảm dành cho sân khấu"
Danh hài Bảo Quốc dù chưa khoẻ hẳn sau ca phẩu thuật cách đây không lâu nhưng ông vẫn đến tặng hoa cho đồng nghiệp. "Tôi chỉ mong chị Tuý Hồng chỉ giã từ công việc tổ chức, chứ không giã từ Tổ nghiệp. Nghĩa là những vở kịch có vai phù hợp thì tham gia cùng thế hệ trẻ" - NSƯT Bảo Quốc nói.
Biểu diễn trong đêm giã từ sân khấu của NS Túy Hồng
Tuý Hồng và Tú Trinh chụp ảnh lưu niệm với khán giả hâm mộ
Bảo Quốc, Minh Phượng, Tú Trinh và đạo diễn Nguyễn Thị Minh Ngọc trước khi vào rạp
Tuy nhiên, NS Tuý Hồng vẫn giữ nguyên tuyên bố giã từ sân khấu vì lý do sức khoẻ: "Tôi cảm động trước tình cảm mà khán giả mấy thập niên qua đã dành cho tôi, tình cảm đó càng đong đầy hơn khi có thêm sự hỗ trợ của nhiều đồng nghiệp, làm nên thương hiệu kịch Sống tại Mỹ. Tình cảm đó xin mang theo suốt phần đời còn lại. Hai suất diễn này là sự tri ân của tôi đối với khán giả trong và ngoài nước đã luôn nhớ đến Tuý Hồng".
Trong chương trình, ngoài hai vở kịch "Áo người trinh nữ" (vở kịch đầu tiên mà NS Tuý Hồng được diễn trên sân khấu) và "Cuối đời thương nhớ" (dựa theo tác phẩm văn học của Hồ Biểu Chánh), còn có phần ca nhạc với những ca khúc của nhạc sĩ Lam Phương. Đạo diễn Nguyễn Thị Minh Ngọc - người dàn dựng chương trình này tâm sự: "Tôi cảm kích trước tấm lòng của cô Tuý Hồng dành cho sân khấu. Bà nói đây là suất diễn cuối cùng, nghe tâm sự của bà về nỗi nhớ sàn diễn khi tuổi cao sức yếu, các suất diễn thưa dần, thấy rằng người nghệ sĩ dù có rời xa ánh đèn sân khấu thì tâm hồn mình vẫn thuộc về nghệ thuật".
Khán giả kiều bào đã dành nhiều tràng pháo tay cho hai suất diễn cho ban kịch Sống của NS Tuý Hồng. Nhiều khán giả kiều bào tại Mỹ ở các tiểu bang xa đã lái xe về tham dự hai suất diễn này. Họ tặng hoa, chụp ảnh, xin chữ ký lưu niệm của NS Tuý Hồng. Hình ảnh đáng yêu đó làm nên ý nghĩa tuyệt đẹp của văn hoá Việt tại đất Mỹ.
NS Túy Hồng ban đầu chỉ biết đóng kịch và là một kịch sĩ nổi tiếng của ban thoại kịch Dân Nam và Kim Cương, nhờ sự dìu dắt của NS Lam Phương đã hát rất hay. Những ca khúc nổi tiếng của Lam Phương như "Chiều Tàn", "Đèn Khuya", "Mộng Ước", "Tình Nghĩa Đôi Ta Chỉ Thế Thôi" và nhất là "Phút Cuối" được Tuý Hồng trình bày thật truyền cảm. Giọng ca của Tuý Hồng tạo nhiều cảm xúc và được khán giả yêu mến.
Bà là diễn viên chính trong phim Nhà Tôi phỏng theo tác phẩm cùng tên của nhà văn Duyên Anh.
Bài và ảnh: Thanh Hiệp