Thận ứ nước độ 3 có nghĩa là thận đang sưng to hơn mức bình thường, do lượng nước tiểu ứ đọng bên trong, không thoát ra bàng quang. Nếu tình trạng này kéo dài, bạn có nguy cơ tổn thương thận vĩnh viễn. Vậy nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị thận ứ nước độ 3 là gì? BS CKI Lý Minh Hoàng, Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM sẽ giúp bạn hiểu thêm về thận ứ nước độ 3 trong bài viết này.
Thận ứ nước độ 3 là gì?
Thận ứ nước độ 3 là tình trạng nguy hiểm, kích thước thận giãn nở to, gây đau kéo dài, kèm theo nhiều triệu chứng khó chịu. Phát hiện sớm và điều trị kịp thời ngăn ngừa thận ứ nước độ 3 tiến triển giúp bảo vệ sức khỏe thận và toàn bộ hệ tiết niệu.
Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng vừa thực hiện thành công ca phẫu thuật tạo hình khúc nối bể thận – niệu quản với tình trạng giãn thận nặng độ 4 bằng đường mổ sau phúc mạc nhỏ.
Bệnh nhân là H.V.H 36 tháng tuổi cân nặng 12kg, địa chỉ tại Tiên Lãng, Hải Phòng, được phát hiện dị tật về tiểt niệu từ trước sinh, nhưng sau sinh gia đình chủ quan không đi khám lại. Gần đây, trẻ thường xuyên đau quặn bụng vùng thắt lưng, tiểu dắt, chậm tăng cân, đã khám và điều trị tại cơ sở y tế khác nhưng chưa phát hiện ra bệnh. Sau một thời gian, tình trạng bệnh không thuyên giảm, tình trạng đau bụng tăng lên nên đã đến khám tại bệnh viện Trẻ em Hải Phòng.
Kết quả thăm khám, làm các xét nghiệm, chụp Cắt lớp vi tính 64 dãy dựng hình 3D hệ tiết niệu, các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị hẹp khúc nối bể thận niệu quản bên phải, nước tiểu từ thận phải không lưu thông bình thường xuống bàng quang làm cho thận phải bị giãn dần, bệnh phát hiện ra khá muộn nên thận phải giãn đến độ 4 trong phân độ 4 độ giãn thận trên siêu âm. Bệnh nhân được chỉ định phẫu thuật tạo hình lại khúc nối bể thận niệu quản bằng phẫu thuật sau phúc mạc đường mổ nhỏ.
Hình 2. Thận phải giãn lớn trên phim chụp cắt lớp vi tính
Các bác sĩ đã tiến hành cắt bỏ đoạn hẹp dài 1,5cm và khâu tạo hình lại khúc nối bể thận niệu quản có đặt ống thông sonde JJ giúp định hình đoạn hẹp. Ca phẫu thuật thực hiện thành công sau khoảng 40 phút, chiều cùng ngày bệnh nhân đã tỉnh, ăn uống được và phục hồi các vận động bình thường.
Sau mổ, bệnh nhân không còn bị đau tức phần bụng và thắt lưng, sức khỏe phục hồi tốt. Dự kiến bệnh nhân sẽ được xuất viện sau khoảng 7 ngày điều trị, ống JJ sẽ được rút sau khoảng 3-4 tuần qua nội soi Bàng quang.
Các bác sĩ khuyến cáo: bệnh lý hẹp phần nối bể thận niệu quản nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời thì thận có thể bị suy giảm chức năng, thậm chí bị hủy hoại kèm nhiều biến chứng khác. Bệnh này hoàn toàn có thể chẩn đoán rất sớm và điều trị bằng phẫu thuật mang lại hiệu quả cao. Vì vậy, nếu có các dấu hiệu đau vùng hông lưng một bên, đau quặn từng đợt, nhiễm trùng tiểu… người dân cần đến cơ sở y tế để thăm khám và điều trị kịp thời.
Hình 3. Vết mổ và hình ảnh chụp Xquang sonde JJ lưu trong niệu quản.
Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng là bệnh viện chuyên khoa nhi Hạng 1 tại thành phố Hải Phòng, có bề dày lịch sử 40 năm trong phẫu thuật Nhi khoa, luôn đi đầu trong triển khai các kĩ thuật mới đem lại lợi ích và sự hài lòng cho gia đình người bệnh. Tại đây, để điều trị bệnh lí “hẹp khúc nối bể thận niệu quản”, chúng tôi triển khai song song hai kĩ thuật mổ mở và mổ nội soi, tuỳ vào từng trường hợp , dựa trên tuổi, cân nặng, thể trạng bệnh nhân, tình trạng bệnh mà lựa chọn kĩ thuật phù hợp.
Phẫu thuật trẻ em với cân nặng thấp vẫn luôn là thách thức đối với các phẫu thuật viên và bác sĩ gây mê, hiện tại trong thành phố Hải Phòng có rất ít bệnh viện làm chủ được. Tại bệnh viện Trẻ em Hải Phòng, đội ngũ bác sĩ phẫu thuật, gây mê và hồi sức tích cực sẵn sàng thực hiện các kĩ thuật khó trên ngay cả các bệnh nhân sơ sinh, đẻ non, cân nặng thấp. Vì vậy Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng luôn là địa chỉ tin cậy hỗ trợ, nhận các trường hợp nặng chuyển đến từ các bệnh viện Nhi trong thành phố cũng như các tỉnh lân cận Hải Dương, Thái Bình…
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Văn Hương - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng. Bác sĩ đã có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh.
Giãn đài bể thận là một trong những căn bệnh có thể để lại biến chứng nghiêm trọng nếu như không được thăm khám và điều trị kịp thời. Hiện nay, siêu âm chẩn đoán giãn đài bể thận thường được bác sĩ chỉ định để xác định, đánh giá đúng tình trạng bệnh, sau đó đưa ra phác đồ điều trị hiệu quả.
1. Bệnh giãn đài bể thận có nguy hiểm không?
Giãn đài bể thận là quá trình giãn nở của đài và bể thận do thận bị ứ nước. Nếu lâu ngày thận giãn sẽ làm biến dạng, phồng to, mỏng, giống như một túi bóng chứa đầy nước và có thể vỡ bất cứ lúc nào. Bệnh giãn đài bể thận có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, tùy theo mức độ khác nhau mà người mắc bệnh xuất hiện các triệu chứng như sau:
- Thông thường, người có tiền sử mắc bệnh thận đều bị đau ở vùng hông ( 1 hoặc 2 bên).
- Đau vùng thắt lưng, mạn sườn, có thể lan xuống vùng bụng dưới.
- Đi tiểu nhiều lần, són tiểu, tiểu buốt và có cảm giác đau.
- Tiểu máu.
- Sốt, đau đầu, chóng mặt, buồn nôn
- Tăng chỉ số huyết áp một cách đột ngột
Theo đó, nguyên nhân gây bệnh giãn đài bể thận thường gặp nhất là do sỏi tiết niệu, đặc biệt là khi sỏi thận rơi xuống niệu quản làm tắc tại đây, gây ứ nước toàn bộ khu vực từ niệu quản. Ngoài ra, phì đại tuyến tiền liệt, u thận, u niệu quản, sẹo niệu quản, hẹp lỗ niệu quản, chít hẹp cổ bàng quang... cũng có thể làm tắc nghẽn gây giãn đài bể thận.
Tiểu ra máu là một trong những dấu hiệu của bệnh giãn đài bể thận
2. Quy trình thực hiện siêu âm giãn đài bể thận
Siêu âm chẩn đoán giãn đài bể thận là kĩ thuật giúp các bác sĩ có thể sớm phát hiện và chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây bệnh. Theo đó, quy trình thực hiện siêu âm giãn đài bể thận được thực hiện theo đúng quy định, dựa vào vị trí thận trong cơ thể mà các bác sĩ có thể chọn mặt cắt tốt nhất trong quá trình siêu âm để có được hình ảnh đứng và ngang của thận.
Siêu âm thận ở người lớn cho kết quả bình thường khi hình ảnh có các đặc điểm sau:
- Thận có hình dáng giống hạt đậu, có phần rốn ở phía trong
- Kích thước hai thận thường không giống nhau; đường bờ đều, bên trái có lách đè nên nhu mô thận trái có hình tam giác.
- Vỏ thận đậm độ âm thấp hơn, hoặc có thể bằng gan và lách.
- Tháp thận có đậm độ âm hơi thấp hơn phần vỏ.
- Phần phức hợp xoang thận có đậm độ âm lớn nhất.
- Hệ thống góp (bể thận, đài thận và cổ đài) bình thường là một khoang hẹp chứa nước tiểu, khó thấy, thấy rõ dưới dạng khoang trống âm ở người có bài niệu tốt.
- Bể thận cũng có thể xuất hiện từ mức là một cấu trúc trống âm nhỏ trong thận tới cấu trúc trống âm lớn lồi ra khỏi thận.
Hình ảnh siêu âm thận bình thường ở trẻ có sự khác biệt so với siêu âm thận người lớn như sau:
- Cầu thận tập trung cao hơn ở vỏ nên đậm độ âm cao hơn thận người lớn.
- Thận ở trẻ nhỏ có rất ít mỡ nên phức hợp xoang thận chỉ có các cấu trúc của hệ thống đài thận.
- Hệ thống đài thận tương đối căng ở khoảng 75% nên các đài và cổ đài là cấu trúc có chứa dịch.
Hình ảnh siêu âm thận của người lớn
Hình ảnh siêu âm giãn đài bể thận được đánh giá qua sự tổn thương giữa bể thận với đài thận và niệu quản, thể hiện qua 3 mức độ:
- Độ 1: bể thận và các đài thận bị giãn nhẹ.
- Độ 2: bể thận và các đài thận giãn rõ rệt, chèn ép làm cho nhu mô thận hẹp lại.
- Độ 3: bể thận và đài thận giãn thành một nang lớn, không phân biệt được các cấu trúc của hệ thống góp. Nhu mô thận rất mỏng.
Ngoài ra, siêu âm giãn đài bể thận còn có thể nhìn thấy vị trí của sỏi niệu quản, teo niệu quản bẩm sinh, lao thận và những nguyên nhân khác gây giãn đài bể thận.
3. Giãn đài bể thận có nguy hiểm không?
Sau khi có kết quả siêu âm chẩn đoán giãn đài bể thận thì bác sĩ sẽ đánh giá mức độ và khả năng phục hồi theo từng giai đoạn bệnh.
- Giãn đài bể thận độ 1 và độ 2: Ở mức độ 1 và 2 thì giãn đài bể thận tổn thương chưa quá nghiêm trọng, vẫn có khả năng hồi phục.
- Giãn đài bể thận độ 3: Mức độ 3 là mức độ đặc biệt nguy hiểm, vách thận bị giãn mỏng, mất khả năng đàn hồi, nguy cơ biến chứng rất cao, cần sớm có phương pháp điều trị.
Tuy nhiên, ở giai đoạn đầu của bệnh giãn đài bể thận thường ít có biểu hiện nên thường bị người bệnh bỏ qua. Vì thế, việc thăm khám sức khỏe định kỳ để sớm phát hiện các bệnh lý là rất cần thiết, tránh các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.
Một số biến chứng nguy hiểm của bệnh giãn đài bể thận như:
- Nhiễm trùng thận: Nếu nước tiểu tích tụ lâu ngày tại thận sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển gây viêm, nhiễm trùng kẽ thận, đài thận... Những căn bệnh này thường tái phát nhiều lần làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng thận.
Giãn đài bể thận có khả năng gây suy thận
- Vỡ thận: Đây là tai biến nguy hiểm có thể đe dọa tính mạng, khi vách thận giãn mỏng quá mức kết hợp áp lực trong thận tăng cao, khiến thận bị vỡ đột ngột, nếu không cấp cứu kịp thời thì người bệnh sẽ có nguy cơ tử vong cao.
- Suy thận: Đây là biến chứng đặc biệt nguy hiểm, thậm chí là “công cụ giết người thầm lặng”. Khi biến chứng này xảy ra sẽ phá hủy các tế bào thận, làm chúng mất đi chức năng lọc máu và loại bỏ chất độc hại ra khỏi cơ thể. Điều này làm sức khỏe của người bệnh suy kiệt dần, phải chạy thận nhân tạo liên tục hoặc ghép thận để duy trì sự sống.
Bệnh giãn đài bể thận là bệnh lý nguy hiểm nên việc thăm khám và điều trị bệnh sớm sẽ đem lại cơ hội điều trị bệnh cao. Tuy nhiên, việc điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân và cấp độ của bệnh. Mục tiêu điều trị nhằm giảm tải áp lực cho thận, bảo vệ chức năng thận hoạt động tốt hơn và loại bỏ nguyên nhân gây bệnh. Một số phương pháp điều trị giãn đài bể thận như sau:
4.1. Đặt ống thông tiểu
Hầu hết các trường hợp giãn đài bể thận do thận ứ nước, thì phương pháp điều trị đầu tiên là đặt ống thông vào trong niệu quản để tạo dòng chảy cho phép nước tiểu lưu thông, giảm áp lực cho thận. Ống thông niệu quản có thể được luồn qua đường niệu đạo hoặc đặt xuôi dòng xuyên qua thận thông qua một vết mổ nhỏ trên da để vào bể thận.
Bệnh nhân giãn đài bể thận cần đặt ống thông tiểu
4.2. Điều trị nguyên nhân gây bệnh
Khi áp lực lên thận đã được tháo gỡ thì lúc này cần dựa vào nguyên nhân gây tắc nghẽn để điều trị. Thông thường là do sỏi thận, sỏi tiết niệu nên các bác sĩ sẽ sử dụng một số loại thuốc như: thuốc giãn cơ trơn niệu quản, thuốc chống viêm, thuốc giảm đau, kháng sinh, thuốc lợi tiểu, muối kali citrat, thuốc giảm nồng độ acid uric... để giúp người bệnh giảm được triệu chứng, tạo điều kiện đào thải sỏi dễ hơn. Hoặc tán sỏi qua da, tán sỏi qua đường nội soi niệu quản ngược dòng,... Tuy nhiên, bác sĩ sẽ chỉ định điều trị hay không còn tùy thuộc vào nguyên nhân gây giãn, chức năng của thận và triệu chứng lâm sàng của bệnh nhân thông qua hình ảnh giãn đài bể thận trên siêu âm.
Ngoài việc tuân thủ điều trị theo chỉ định của bác sĩ thì người bệnh cũng cần xây dựng một chế độ dinh dưỡng phù hợp và lối sống khoa học, uống nhiều nước và tăng cường luyện tập thể dục hàng ngày. Bệnh giãn đài bể thận là bệnh lý nguy hiểm, nếu như không được phát hiện sớm có thể để lại hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe. Vì thế việc thực hiện siêu âm, chẩn đoán khi có các triệu chứng bệnh là việc làm vô cùng cần thiết.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số hoặc đặt lịch trực tiếp . Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
XEM THÊM:
- Thay đổi ở hệ tiết niệu khi mang thai
- Sỏi thận 8mm có nguy hiểm không?
- Giãn đài bể thận phải, niệu quản đôi cấp độ 3 đã phẫu thuật cắt bỏ túi tịch nhưng tái phát phải điều trị thế nào?
Bài viết này được viết cho người đọc tại Sài Gòn, Hà Nội, Hồ Chí Minh, Phú Quốc, Nha Trang, Hạ Long, Hải Phòng, Đà Nẵng.