Xin tòa soạn cho biết, người chưa đủ 18 tuổi có được tặng cho phần tài sản thừa kế mà họ được hưởng của người để lại di sản cho người khác hay không?
Nguyễn Thu Hiền (TP Vĩnh Long)
Trả lời: Trong quy định của Bộ luật Dân sự phần quy định về hợp đồng tặng, cho không quy định cụ thể về điều kiện cho chủ thể của hợp đồng này. Tuy nhiên, theo quy định tại khoản 2 Điều 20 Bộ luật này thì trong trường hợp người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi có tài sản riêng bảo đảm thực hiện nghĩa vụ thì có thể tự mình xác lập, thực hiện giao dịch dân sự mà không cần phải có sự đồng ý của người đại diện theo pháp luật, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
Do bạn không nói rõ người chưa đủ 18 tuổi ở đây cụ thể là bao nhiêu tuổi, nên bạn cần căn cứ theo quy định nêu trên. Theo đó, nếu người đó trong độ tuổi từ đủ 15 đến dưới 18 tuổi thì họ có quyền tặng cho phần tài sản thừa kế mà họ được hưởng của người để lại di sản cho người khác. Nếu họ chưa đủ 15 tuổi thì khi tặng, cho tài sản phải có sự đồng ý của người đại diện của người đó.
Tôi và vợ tôi ly hôn từ năm 2014, chúng tôi có một con gái năm nay 12 tuổi. Khi ly hôn, tôi và vợ cũ không chia tài sản gồm quyền sử dụng đất và 1 căn nhà. Tôi muốn di chúc để lại quyền sử dụng đất cho con gái tôi ½ quyền sử dụng đất là tài sản chung vợ chồng. Tôi xin hỏi là thủ tục di chúc thế nào? Con gái tôi có được nhận quyền sử dụng đất không?
Trả lời
Tài sản chung vợ chồng nếu không chia khi ly hôn thì sau khi ly hôn các bên có thể thoả thuận phân chia quyền sử dụng đất. Quyền sử dụng đất là tài sản chung vợ chồng có thể phân chia. Nếu bạn có mong muốn chia ½ quyền sử dụng đất để lại di chúc cho con gái dưới 18 tuổi thì bạn thực hiện để lại di chúc công chứng tại văn phòng công chứng.
Quyền để lại di chúc quy định tại Bộ luật Dân sự 2015 tại Điều 624 (Di chúc). Theo đó, di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết.
Điều 626 Bộ luật Dân sự quy định quyền của người lập di chúc. Theo đó, người lập di chúc có quyền sau đây: Chỉ định người thừa kế; truất quyền hưởng di sản của người thừa kế; Phân định phần di sản cho từng người thừa kế.
Điều 610 quy định quyền bình đẳng về thừa kế của cá nhân: Mọi cá nhân đều bình đẳng về quyền để lại tài sản của mình cho người khác và quyền hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật.
Căn cứ Điều 21 Bộ Luật dân sự quy định về người chưa thành niên như sau: Người chưa thành niên là người chưa đủ 18 tuổi. Người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi tự mình xác lập, thực hiện giao dịch dân sự, trừ giao dịch dân sự liên quan đến bất động sản, động sản phải đăng ký và giao dịch dân sự khác theo quy định của luật phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý.
Điều 75 Luật Hôn nhân và gia đình quy định quyền có tài sản riêng của con. Theo đó, con có quyền có tài sản riêng. Tài sản riêng của con bao gồm tài sản được thừa kế riêng, được tặng cho riêng, thu nhập do lao động của con, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng của con và thu nhập hợp pháp khác. Tài sản được hình thành từ tài sản riêng của con cũng là tài sản riêng của con.
Điều 76 Luật Hôn nhân và gia đình quy định về việc quản lý tài sản riêng của con. Theo đó, tài sản riêng của con dưới 15 tuổi, con mất năng lực hành vi dân sự do cha mẹ quản lý. Cha mẹ có thể ủy quyền cho người khác quản lý tài sản riêng của con. Tài sản riêng của con do cha mẹ hoặc người khác quản lý được giao lại cho con khi con từ đủ 15 tuổi trở lên hoặc khi con khôi phục năng lực hành vi dân sự đầy đủ, trừ trường hợp cha mẹ và con có thỏa thuận khác. Cha mẹ không quản lý tài sản riêng của con trong trường hợp con đang được người khác giám hộ theo quy định của Bộ luật Dân sự; người tặng cho tài sản hoặc để lại tài sản thừa kế theo di chúc cho người con đã chỉ định người khác quản lý tài sản đó hoặc trường hợp khác theo quy định của pháp luật.
Căn cứ theo các quy định nêu trên, bạn có quyền để lại di chúc ½ quyền sử dụng đất cho con gái 12 tuổi của mình, ngoài ra, cha mẹ không quản lý tài sản riêng của con nếu con đang được người khác giám hộ hoặc để lại tài sản thừa kế theo di chúc cho người con đã chỉ định người khác quản lý tài sản đó căn cứ theo Luật Hôn nhân gia đình 2014 tại Điều 77 (Định đoạt tài sản riêng của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự).
Theo đó, trường hợp cha mẹ hoặc người giám hộ quản lý tài sản riêng của con dưới 15 tuổi thì có quyền định đoạt tài sản đó vì lợi ích của con, nếu con từ đủ 9 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.
Việc để lại di chúc con con chưa thành niên cần lưu ý chỉ định người quản lý tài sản vì lợi ích tốt nhất của con.
Luật sư Phạm Thị Bích Hảo – Giám đốc Công ty luật TNHH Đức An, Hà Nội
Câu hỏi bạn đọc xin gửi về địa chỉ: Báo Kinh tế & Đô thị, số 21 Huỳnh Thúc Kháng, quận Đống Đa, Hà Nội; Email: bandoc@ktdt.com.vn
Bao nhiêu tuổi được nhận di sản thừa kế?
Người lập di chúc phải từ đủ 18 tuổi trở lên, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ; Người từ đủ 15 đến dưới 18 tuổi thì việc lập di chúc phải có sự đồng ý của cha mẹ, hoặc người giám hộ.
Người tù bao nhiêu tuổi trở lên thì có quyền lập di chúc mà không cần có sự đồng ý của người đại diện theo pháp luật?
Như vậy, có thể thấy người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi vẫn được lập di chúc, nếu được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc. Còn trên độ tuổi ấy thì có toàn quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình.
Người nào sau đây nằm ở hàng thừa kế thứ nhất theo pháp luật của người chết?
Như vậy, theo quy định trên thì hàng thừa kế thứ nhất theo pháp luật gồm vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết.
Người lập di chúc là ai?
Như vậy, người lập di chúc là người có tài sản, họ lập di chúc chỉ định một hoặc nhiều người nhất định có quyền hưởng di sản của họ sau khi họ chết. Trong di chúc sẽ quyết định phần quyền hưởng di sản của từng chủ thể có quyền thừa kế tùy theo ý chí, mong muốn của người lập.