“Khi Ngài Tổng thống vĩ đại ở Nhà trắng Washington gửi lời muốn mua đất của chúng tôi - ông ấy đã yêu cầu chúng tôi quá nhiều. Làm thế nào chúng tôi có thể bán và mua cả bầu trời và hơi ấm của một vùng đất? Điều này hoàn toàn xa lạ với chúng tôi. Chúng tôi không phải là chủ sở hữu của sự trong lành của không khí và sự tinh khiết của các nguồn nước. Mọi nắm đất trên mảnh đất này đều là những vị thánh đối với bộ tộc chúng tôi.
Từng cây thông tỏa sáng, từng hạt cát trên sông, từng hạt sương nhỏ trong bóng đêm của rừng, hết thảy đều là những thứ thánh thiện trong suy nghĩ và cuộc sống của dân chúng tôi; Chúng tôi là một phần của đất và đất là một phần của chúng tôi. Mỗi ngọn cỏ tỏa hương đều là người anh em của chúng tôi. Con nai, con ngựa đực, con đại bàng lớn - chúng là anh em của chúng tôi.
Đỉnh núi đá, đồng cỏ mọng nước, thân hình ấm áp của ngựa con và người đàn ông đều thuộc chung cùng một gia đình. Dòng nước sáng ngời chảy dưới sông ngòi này không chỉ là nước, mà còn là máu của tổ tiên chúng tôi. Nếu chúng tôi bán đất cho quý ngài, các ngài phải biết rằng nó là thánh. Mỗi hình ảnh phản chiếu trên mặt hồ trong vắt nói lên những sự kiện và kỷ niệm trong cuộc đời của người dân quê tôi. Tiếng nước chảy róc rách - là giọng nói của cha ông chúng tôi. Sông là anh em của chúng tôi, chúng làm dịu cơn khát của chúng tôi.
Những dòng sông mang theo những chiếc ca nô của chúng tôi. Chúng cho con cái chúng tôi thức ăn. Nếu chúng tôi bán đất cho các ngài, các ngài phải nhớ và dạy con cái của các ngài rằng: những dòng sông là anh em chúng tôi và cũng là anh em của các ngài. Đó là lý do tại sao các ngài phải dâng tặng những điều tốt nhất cho những con sông, tốt hơn những gì dâng tặng cho anh em các ngài. Chúng tôi biết người da trắng không hiểu chúng tôi. Đối với người da trắng đất đai cũng giống như bất kỳ vật dụng khác. Trước ĐẤT MẸ và NGƯỜI ANH EM BẦU TRỜI họ cư xử như những thứ có thể mua được, cướp đoạt được, bán như gia súc hoặc đồ trang sức lấp lánh. Lòng tham của các ngài sẽ phá hủy trái đất và khiến trái đất trở nên hoang lạnh.
Tôi không biết cách sống của chúng tôi có gì đó khác với cách sống của các ngài. Chỉ cần nhìn vào các thành phố của các ngài, đôi mắt của người da đỏ cảm thấy đau đớn. Không có góc bình yên nào trong các thành phố của người da trắng. Không hề nghe thấy bất kỳ đâu tiếng lá mùa xuân xào xạc hay cánh muỗi rung rinh. Kho báu lớn nhất của người da đỏ là không khí. Người da trắng các ngài dường như thậm chí không nhận biết không khí mà họ đang hít thở là gì. Người da trắng các ngài giống như nhưng người đã chết từ lâu - con người các vị bị nhiễm bẩn nên luôn tỏa ra mùi hôi thối…
Nếu chúng tôi bán đất cho các ngài, các ngài phải nhớ rằng không khí rất quý giá đối với chúng tôi. Rằng không khí chia sẻ tinh thần của nó với toàn bộ sự sống mà nó duy trì. Ngọn gió đã cho các ngài và chúng tôi trút hơi thở đầu tiên rồi sẽ đón nhận hơi thở cuối cùng. Nếu chúng tôi bán đất cho các ngài, các ngài phải bảo vệ nó như một thứ gì đó linh thiêng nhất. Nó giống như nơi mà người da trắng sẽ được hít thở bầu không khí ngào ngạt hương hoa. Chúng tôi sẽ xem xét lời đề nghị mua đất của ngài. Nếu chúng tôi quyết định đồng ý, chúng tôi sẽ yêu cầu các ngài đáp ứng các điều kiện sau:
- Người da trắng sẽ phải đối xử với các loài động vật trên trái đất này như những người anh em của mình. Con người là gì khi không có động vật? Nếu các loài động vật biến mất, con người sẽ chết vì sự cô đơn qua lớn trong linh hồn. Mọi thứ xảy ra với động vật sẽ sớm xảy ra với con người. Mọi thứ trên thế giới này đều được kết nối với nhau. Các ngài sẽ phải dạy con cái của các ngài rằng dưới chân chúng là tro cốt của tổ tiên chúng ta. Để tôn trọng đất, các ngài sẽ nói với con cháu rằng đất mà thế hệ sau thừa hưởng là tài sản quý giá do qua các đời của tổ tiên chúng ta để lại. Các ngài sẽ phải dạy con cái của các ngài, như chúng tôi dạy chính chúng tôi, rằng trái đất là mẹ của chúng ta.
Bất cứ điều gì xảy ra với trái đất, sẽ xảy ra như vậy với thế hệ con cái. Nếu con người khạc nhổ trên mặt đất, thì anh ta cũng sẽ khạc nhổ vào chính mình.
Tù trưởng Seattle (một cách Anh hóa của Si'ahl, phát âm tiếng Lushootseed: [siʔa ː ɬ, ban đầu [siʔa ː tɬ]) hay Xi-át-tơn (khoảng 1786 - 7 tháng 6 năm 1866) là một tù trưởng bộ tộc Duwamish sinh sống tại vùng Tây Bắc Hoa Kỳ, khi vùng đất thuộc tiểu bang Washington ngày nay còn là vùng đất của người da đỏ. Khi người di dân da trắng tiến vào vùng này, xung đột giữa hai sắc dân xảy ra, và cuối cùng thì Tù trưởng Seattle đã thuyết phục được dân da đỏ bán cho người da trắng vùng đất này, và chịu sinh sống trong những khu vực tập trung của người da đỏ. Sau khi ký hiệp định, truyền thuyết cho rằng Tù trưởng Seattle đã ứng khẩu đọc bài diễn văn này, nhưng không có một tài liệu nào ghi chép lại, vì những điều ông nói được dịch lại qua tiếng Anh qua ba thổ ngữ của người da đỏ. Đến năm 1887, bài diễn văn này được bác sĩ Henry A. Smith cho đăng tải trên tờ Seattle Sunday Star của Seattle, ngày 29 tháng 10, nhưng cũng không có tài liệu nào chứng thật được đó chính là những lời của Seattle. Do đó, ngày nay, gốc tích của bài diễn văn này vẫn còn được giới nghiên cứu tồn nghi. Thành phố Seattle, tiểu bang Washington của Mỹ, được đặt theo tên ông. Ông còn là tác giả của bức thư gửi cho tổng thống Hoa Kỳ thứ 14 Franklin Pierce về việc chuyển nhượng đất của người da đỏ, được đưa vào giảng dạy trong chương trình Ngữ văn 6 học kỳ II (sách cũ) và Ngữ Văn 8 học kỳ II (sách mới).
Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]
- The Suquamish Tribe: People of Chief Seattle - History & Culture Chief Seattle, Section: Pronouncing Chief Seattle's Name, 2003-2007, HistoryLink.org Essay 5071. Truy cập 2010-04-21. This article includes a sound file of the late Skagit Elder Vi Hilbert demonstrating the correct pronunciation of Si'ahl's name. For the speech controversy emanating from Smith, see the article section entitled "Known for a City and a Speech."